Lớp 12 - Trang 17

Nếu mặt trời tắt nắng, nếu trái đất ngừng quay, nếu cây không nở hoa, nếu tế bào không tự nhân đôi, thì phôi thai sẽ chỉ là phôi thai. Trái tim ta chỉ là ý nghĩa vu vơ bởi vì tế bào quá nhỏ.

Nhận xét phong cách nghệ thuật Nguyễn Tuân, Anh Đức viết “Không biết chừng nào mới lại có một nhà văn như thế, một nhà văn mà khi ta gọi là một bậc thầy của ngôn từ ta không hề thấy ngại miệng, một nhà văn độc đáo vô song mà mỗi dòng, mỗi chữ tuôn ra đầu ngọn bút đều như có đóng một dấu triện riêng”. Qua việc phân tích đặc sắc nghệ thuật tuỳ bút Nguyễn Tuân trong “Người lái đò sông Đà”, hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

Đề 1. Tình hình biển đảo tổ quốc hiện nay và hành động của thanh thiếu niên, học sinh.
Đặt vấn đề
Tình hình biển đảo Việt Nam hiện nay đang có những diễn biến phức tạp đe dọa trực tiếp đến chủ quyền lãnh thổ của dân tộc. Trước tình hình căng thẳng ở biển Đông, “Thanh niên cần làm gì để bảo vệ Tổ quốc?”, là câu hỏi nhận được sự quan tâm đặc biệt của các bạn trẻ khi đề cập đến thời sự biển Đông.

Sêkhôp đã từng nói: “Một nghệ sĩ chân chính phải là một nhà nhân đạo từ trong cốt tuỷ”. Hơn hai trăm năm trước đây, “truyện Kiều”, “Chinh phụ ngâm”; “Cung oán ngâm”; thơ Hồ Xuân Hương ... đã đặt ra vấn đề nhân đạo. Phải, xét cho cùng thì nhân đạo cũng chỉ là thương xót con người đó thôi. Nhưng mỗi nhà văn, nhà thơ với tài năng nghệ thuật riêng của mình, đã thể hiện cảm hứng ấy bằng nhiều cách khác nhau. Nói đến tâm hồn nghệ sĩ Hồ Chí Minh, không thể không nói đến tình cảm nhân đạo dào dạt, thiết tha. Qua tập “Ngục trung nhật ký”, nguồn cảm hứng ấy được thể hiện rất sâu sắc, phong phú và đa dạng.

Trong dòng chảy của nền văn học dân tộc, cảm hứng yêu nước và cảm hứng nhân đạo tựa như hai mạch ngầm xuyên suốt, cuộn chảy qua bao chặng đường lịch sử. Đặc biệt trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp 1946 - 1954, cảm hứng yêu nước nồng nàn của các nhà thơ được thể hiện sâu sắc, đằm thắm. Trong hoàn cảnh đất nước bị xâm lược, nguồn mạch này càng trở nên mãnh liệt, để lại trên mảnh đất văn học những dấu ấn rực rỡ, không thể nào quên.

“Phong tiêu tiêu hề Dịch Thuỷ hàn
Tráng sĩ nhất khứ hề bất phục hoàn”

Năm xưa, tráng sĩ Kinh Kha khi qua sông Dịch Thuỷ, uống rượu, làm thơ, cất lên lời cảm khái trước lúc ra đi diệt vua Tần ... Đã bao thế kỷ trôi qua, từ nguồn cảm hứng về chuyện Kinh Kha ra đi không về, thơ ca Việt Nam đã in dấu bao bóng hình “người ra đi”, ở mỗi thời đại, mỗi thi nhân đều sáng tạo nên một hình tượng “người đi” với những ấn tượng riêng không thể nhầm lẫn.

Đi vào thế giới nghệ thuật của nhà văn Nam Cao, ẩn sâu trong những chuyện nhà cửa, bếp núc tưởng như tầm thường vặt vãnh, ta luôn bắt gặp một “đôi mắt” trầm tĩnh, chăm chú dõi theo cuộc đời. Đôi mắt, tự bao giờ đã trở thành nhãn quan để ngòi bút sắc lạnh, tỉnh táo Nam Cao nhìn người, nhìn đời bằng tất cả tâm hồn và nhiệt huyết. Mang đến cho nghệ thuật, cho con người những thông điệp thẩm mĩ, phải chăng ngòi bút Nam Cao được khởi nguồn sáng tạo từ một cái nhìn trầm tư mà sâu lắng?

Mỗi lần đọc Nam Cao là mỗi lần trong tôi lại rưng rưng xúc động và ám ảnh. Những trang đời, những trang văn nóng hổi của Nam Cao vẫn còn mãi như một cảm xúc không thể nguôi yên trong lòng độc giả. Trong dòng văn học hiện thực phê phán, người ta sẽ nhớ mãi một Nguyên Hồng - nhà văn của chủ nghĩa nhân đạo thông thiết, một Vũ Trọng Phụng - nhà văn châm biếm trào lộng mỉa mai ... Và người ta cũng không thể quên được một Nam Cao cháy bỏng tình yêu thương, luôn quan tâm đến nhân phẩm con người. Những sáng tác của Nam Cao, ngoài giá trị nhân đạo, hiện thực, còn là một ý thức trách nhiệm cao cả của lương tâm người cầm bút cứ trăn trở, day dứt, trở đi, trở lại trong các sáng tác cả trước và sau cách mạng. Bởi vậy, thật có lí khi giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh cho rằng: “Có thể nói, vấn đề “Đôi mắt” là vấn đề cơ bản của chủ nghĩa hiện thực Nam Cao”.

Nếu như bước vào thế giới “Số đỏ” (Vũ Trọng Phụng) ta được chứng kiến những cái mặt nạ che đậy những bộ mặt thật của một lễ hội Carnival lộn ngược, thì đến với “Vi hành” (Nguyễn Ái Quốc) người đọc gặp gỡ với một chân dung - Chân dung ấy được vẽ từ hai hướng nhìn, trong một “hoàn cảnh sáng tác” rất độc đáo, thú vị.

Đọc “Bên kia sông Đuống” của Hoàng cầm, tôi lại nhớ đến hai câu thơ của Chế Lan Viên:

“Khi ta ở chỉ là nơi đất ở
Khi ta đi đất đã hoá tâm hồn !”

Phải chăng tâm hồn Hoàng cầm đã ăn sâu, bén rễ vào mảnh đất Kinh Bắc? Vấn vương theo những làn điệu dân ca quan họ say đắm lòng người hay quấn quít bện thành Luy Lâu cổ kính? Bởi lẽ, chỉ như thế đọc thơ ông ta mới nhận thấy lấp lánh sắc trời Kinh Bắc, thiên nhiên Kinh Bắc, con người Kinh Bắc ... cả một “thế giới Kinh Bắc” sử thi và huyền thoại ...

Một đám cưới gồm sáu người lủi thủi đi trong sương lạnh và bóng tối như một gia đình xẩm lắng lặng dắt díu nhau đi tìm chỗ ngủ... Một đám cưới vẻn vẹn có hai người bước trên con đường về xóm ngụ cư tồi tàn, trong cái cảnh tối sầm vì đói khát, giữa không khí vẩn lên mùi ẩm thối của rác rưởi và mùi gây của xác người ... Hai đám cưới tựa như hai bức tranh minh hoạ cho cái vụ đói khủng khiếp diễn ra ở miền Bắc nước ta hồi tháng 3/1945. Tuy có những mảng màu sáng tối khác nhau nhưng cả hai đều được vẽ nên từ chất liệu hiện thực cuộc đời và tinh thần nhân đạo đậm nét. Nam Cao và Kim Lân đã để lại cho chúng ta hai “đám cưới” thật đặc sắc và cảm động.

Ăn năn là một trạng thái tinh thần mà trong đó người ta nghiêm khắc kiểm điểm mình, dũng cảm phán xét những tội lỗi, yếu kém của mình. Thực chất ăn năn là một cuộc đấu tranh âm thầm, một cuộc vật lộn không khoan nhượng: Cái Tốt, cái Thiện tuyên chiến với cái Xấu, cái Ác; cái Cao cả phủ định sự thấp hèn, lòng vị tha vượt lên sự vị kỷ ... Qua tâm sự sâu kín của Nguyễn Duy ở bài thơ “Ánh trăng”, chúng ta như được thanh lọc lại tâm hồn mình, như lay động miền ký ức mà có lúc vô tình chúng ta đã lãng quên.

Có người cho rằng Chí Phèo tỉnh, Chí Phèo không say! Ấy là nói vậy thôi ! Bởi Chí Phèo hoàn toàn tỉnh thì vô lý. Chí Phèo hoàn toàn say thì vô nghĩa. Sự độc đáo của hình tượng này chính là ở chỗ trạng thái say - tỉnh bất phân. Bởi vậy, bình luận về nhân vật Chí Phèo, có nhà phê bình cho rằng: Chí Phèo vừa là một gã mất trí, vừa là đầu óc sáng sủa nhất của làng Vũ Đại.

Thơ ca thời đánh Pháp viết nhiều về người lính. Có người lính lam lũ, trấn giữ trời đất, núi sông trong thơ Chính Hữu, có người lính phục kích, bất thần, dũng mãnh truy diệt quân thù trong thơ Khương Hữu Dụng; có người lính thắm tình quân dân trong thơ Hoàng Trung Thông, có người lính quyết tử, bách chiến bách thắng trong thơ Tố Hữu ... Nhưng chưa ở đâu tôi bắt gặp người lính vừa hào hùng, vừa hào hoa như trong Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng.

Hơn hai nghìn năm trước, Trang Tử đã có một triết lí rất hay về biển cả: “Biển cả là nơi mà tất cả các nguồn nước trên thế gian này đều ra đi từ đó, nhưng nó không vơi, và nó cũng là nơi đón nhận tất cả các nguồn nước nhưng nó không đầy”. Văn học cũng như những nguồn nước đều đi ra từ biển cả cuộc đời. Và hàng ngày, tiếng sóng thuỷ triều vẫn âm vang chuyên chở sóng biển đời thường đến với những trang thơ.

Từ 1911-1920, Hồ Chí Minh đã khảo sát các cuộc cách mạng lớn trên thế giới. Năm 1920, lần đầu tiên Nguyễn Ái Quốc đọc được "Sơ thảo luận cương về các vấn đề dân tộc và thuộc địa" của Lênin, Nguyễn Ái Quốc đã sáng tỏ, tin tưởng và cảm động đến phát khóc: Ngồi một mình trong buồng mà tôi nói to lên, như đang nói trước quần chúng đông đảo: “Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta!". Với việc gia nhập quốc tế cộng sản III, Nguyễn Ái Quốc đã từ CN yêu nước đến với CNMLN, từ giác ngộ dân tộc đến giác ngộ giai cấp, từ người yêu nước trở thành người cộng sản. Nguyễn Ái Quốc đã hoạt động lý luận và thực tiễn trong Đảng Cộng Sản Pháp và quốc tế cộng sản.

Mỗi con đường đều có thật nhiều ngã rẽ, biết chọn lựa ngã rẽ bằng phẳng dễ đi không phải là điều đơn giản. Vui và buồn là hai yếu tố có thể nói luôn gắn liền với cuộc sống con người. Nó như một quy luật xoay vòng. Điều tất yếu là ta phải biết vượt qua những vất vả ấy hay nỗi buồn của riêng mình để rồi ánh sáng Mặt Trời lại le lói phía cuối con đường chờ đợi sự lạc quan, niềm tin về sự thành công và quên đi những nỗi buồn sâu lắng để đón nhận một niềm vui đang chờ đợi ta.

Bạn sẽ làm gì khi mà khó khăn dường như lấp kín hết cuộc đời bạn, khi mà thần may mắn không còn mỉm cười với bạn nữa, khi mà xung quanh bạn toàn những tai tiếng và nỗi nhục nhã ê chề bủa vây...? Dũng cảm đối mặt với những thử thách đó hay đầu hàng, phó mặc cho số phận đã an bày? Nếu là tôi, chắc chắn tôi sẽ tiếp tục đương đầu với những khó khăn đó vì tôi luôn tin vào câu danh ngôn nổi tiếng của Nam Phi: "Hãy hướng về phía mặt trời, bóng tối sẽ ngã về sau bạn".

Nhà thơ Tố Hữu vừa từng nói “Người với người sống để yêu nhau”. Bạn hãy tưởng tượng trái đất này sẽ như thế nào nều không có tình yêu thương của nhân loại? Lúc ấy lòng người sẽ lạnh lẽo và trái tim dương như trở thành băng giá mặc cho dù mặt trời vẫn ngày ngày chiếu sáng ấm áp khắp muôn nơi. Thật thấm thía khi ai đó nói rằng: “Nơi lạnh nhất không phải là Bắc Cực mà chính là nơi không có tình thương”.

Khi nói đến lạnh lẽo, băng giá ta thường nghĩ ngay đến vùng Bắc Cực của trái đất. Nhưng có một điều không phải ai cũng biết rằng: "Nơi lạnh lẽo nhất không phải là Bắc Cực mà là nơi không có tình thương" hay nói cách khác: nơi lạnh lẽo nhất là nơi đang có mặt của căn bệnh vô cảm.

Mở bài
Gần đây, báo chí và các phương tiện truyền thông đại chúng đang rầm rộ đưa tin về hiện tượng cá chết hàng loạt ở các vùng biển duyên hải miền Trung. Điều này dẫn tới nhiều lo ngại trong dân chúng về cuộc sống ngày càng kém chất lượng hơn.

Vấn đề môi trường sống của con người trên trái đất đã và đang bị ô nhiễm là một vấn đề cấp bách đối với bất kì quốc gia nào. Vì nó gây ra những hiện tượng biến đổi khí hậu dẫn đến những thảm hoạ thiên tai khủng khiếp. Ở Việt Nam sự ô nhiễm môi trường là vấn đề đáng báo động. Đây là một hiện tượng xấu, nhiều tác hại, cần nhanh chóng khắc phục.

Ngày nay, vấn đề ô nhiễm môi trường đã và đang ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn ở Việt Nam. Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những hình ảnh, những thông tin về việc môi trường bị ô nhiễm ngay trên các phương tiện truyền thông. Điều này khiến ta phải suy nghĩ...

Thông thường, khi cố gắng mà không đạt được một ý định nào đó, chúng ta thường tự động viên mình: “Cái khó bó cái khôn”. Vậy, “cái khó bó cái khôn” có nghĩa là gì? “Cái khó” được hiểu là hoàn cảnh, điều kiện khó khăn không cho thực hiện một việc nào đó. “Cái khôn” là những dự kiến, kế hoạch, dự định tốt, sáng suốt. “Bó” nghĩa là trói buộc, hạn chế, không cho thực hiện. Cả câu có nghĩa chung là: hoàn cảnh khó khăn cản trở việc thực hiện một dự định, một kế hoạch tốt đẹp.

Nếu bạn hỏi một đứa trẻ: Với con, ai là người vĩ đại nhất? Bạn sẽ không hề ngạc nhiên khi nhận được câu trả lời của chúng. Đó có thể là ông, là bà, là ba mẹ, là thầy cô giáo...

Thế kỉ XVIII, khi động cơ hơi nước được phát minh ở Anh, nhân loại đã chứng kiến bước ngoặt kì diệu của khoa học kĩ thuật. Sang thế kỉ XX, sự phát triển của công nghệ số mà đỉnh cao là phát minh về Internet đã mang lại những điều huyền diệu vô cùng cho toàn thế giới.

“Ngày nọ, có một người đến gặp nhà triết học Xô-cơ-rát (Hi Lạp) ….Vậy đấy - Xô-cơ-rát quay sang người khách và nói:….”

Nếu được ai đó hỏi rằng: Đâu là nơi lạnh nhất trên thế giới này? Bắc Cực chăng? Bạn sẽ trả lời như thế nào? Là đúng? Tôi cũng đã từng nghĩ như vậy.

Ai trong cuộc đời này trưởng thành mà không trải qua những thắng, bại? Ai có thể trưởng thành mà không trải qua những vấp ngã trong cuộc đời? Sau mỗi lần vấp ngã, thất bại, con người ta rút ra bài học cho bản thân mình từ đó sẽ không còn gặp phải trường hợp tương tự sẽ có thể tự tin mà giành chiến thắng.

Mỗi tác phẩm văn chương chân chính luôn ẩn chứa trong đó bài học mang ý nghĩa nhân sinh sâu sắc. Đó là những bài học mà khiến cho “người gần người hơn”, khiến cho ta bước lên những bậc thang nhỏ để "tách ra khỏi con thú” “lên tới gần con người hơn”.