Lớp 9 - Trang 15

Với diện tích tự nhiên 2360km2, tỉnh Trà Vinh có hình dáng như một hình chữ nhật được phân bố thành ba vùng rõ rệt: vùng nước ngọt, vũng nước lợ và vùng nước cận biển hoàn toàn mặn. Đây là một trong những vùng đất cổ xưa được hình thành do biển đưa phù sa vào từ hàng ngàn năm nay Trà Vinh còn là nơi đang tồn tại sự hòa hợp của ba nền văn hóa Việt Khmer - Hoa qua hình ảnh những ngôi chùa...

Ai đã từng đến vùng sông nước phía Nam hẳn không thể nào quên những dãy cây dừa nước xanh mướt dọc theo những con kênh rạch hay cảm giác đi thuyền chui giữa bóng mát của rặng cây. Thật là thú vị!

Bậc cổ thụ ấy tôi gọi là Cây quê hương. Bởi chúng nó mọc ở quê hương tôi. Nhưng, lại không đơn giản chỉ là như vậy. Quê tôi thiếu gì cây, cây to nữa là khác. Nhưng quả thật cả một vùng quê, không có cây cao bóng cả nào được như thế. Nói cho rõ ràng hơn, ấy là cây ngô đồng, mọc ven một gò đồi thấp, thuộc địa phận Quán Cháo, Thổ Hoàng của huyện Ân Thi. [...]

Quốc gia nào dường như cũng có một loại cây hay một loại hoa tượng trưng cho cảnh quan, con người và linh hồn văn hóa. Nước Nga có cây bạch dương, Trung Quốc cây tùng. Nhật Bản hoa anh đào, Lào hoa chăm pa, Cam-pu-chia cây thốt nốt, v..v... Biểu tượng cho đất nước, con người và văn hóa Việt Nam là cây tre giản dị, thanh cao, dẻo dai và vững chắc đã nghìn đời.

Quê em ở xã Mĩ Thạnh An, một miệt vườn cây trái trù phú ở tỉnh sông nước cù lao Bến Tre. Đây chính là nơi trồng nhiều nhất giống bưởi da xanh được mệnh danh là “bưởi vua” hiện nay.

... Khi yêu, yêu lắm người ơi !
Cả trời, cả đất cả người Bến Tre
Bóng dừa râm mát lối quê
Người ơi! Tôi ngỡ lối về cung tiên
Gái làng đi họp chợ chiên
Phất phơ tà áo nàng tiên xứ dừa.

Đi khắp Bến Tre quê em nơi đâu cũng gặp những bóng dừa tóc dài bay trong gió. Hầu như ở nơi đây nhà nào cũng trồng dừa. Cây dừa với dân Bến Tre của em chẳng khác gì cây tre đối với dân miền Bắc.

Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.

Từ nghìn đời nay, mồ hôi và những nỗi vất vả, khó nhọc của người dân Việt Nam đã đổ xuống ruộng cày để làm xanh thắm lên hình ảnh thân thuộc ruột rà của cây lúa.

Chuyện người con gái Nam Xương là một trong những truyện hay trong Truyền kì mạn lục một tác phẩm văn xuôi bằng chữ Hán ở Việt Nam thế kỉ XVI. Truyện được Nguyễn Dữ viết trên cơ sở một truyện dân gian Việt Nam, cốt truyện và nhân vật gắn liền với một không gian cụ thể, một chứng tích cụ thể để phản ánh một vấn đề bức thiết của xã hội đương thời; đó là thân phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Truyện ngắn "Bố của Xi-mông" của nhà văn Pháp Mô-pa-xăng đã thể hiện rõ tâm trạng của ba nhân vật chính trong truyện là Xi-mông, bác Phi-líp, chị Blăng-sốt, qua đó nhác nhở chúng ta lòng yêu thương con người.

Đoạn trích "Những đứa trẻ" của nhà văn Nga Mác-xim Go-rơ-ki đã khiến cho chúng ta phải rung cảm trước hoàn cảnh của những đứa trẻ đáng yêu, phải sống trong sự thiếu thốn tình cảm gia đình và cũng khiến cho chúng ta cảm phục về tình bạn trong sáng của chúng.

"Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người"

Nhà thơ Đỗ Trung Quân đã thật tài tình khi đưa ra một triết lí - triết lí về quê hương, về mối quan hệ khăng khít giữa sự trưởng thành của mỗi người với quê hương. Nhà văn Nguyễn Minh Châu chắc cũng có sự đồng điệu trong tâm hồn với thi sĩ Đỗ Trung Quân ở điểm này khi viết truyện "Bến quê". Truyện gợi cho ta một cảm giác nhẹ nhàng cùng những suy nghĩ sâu xa về quê hương xứ sở, mà nhân vật Nhĩ trong câu chuyện là hình bóng một con người rất thực với đời sống nội tâm phong phú đầy trải nghiệm.

Nghệ thuật tập trung miêu tả cái đẹp tiêu biểu. Nếu cái đẹp là một cái gì gắn liền với cuộc sống, bắt nguồn từ lao động, tiêu biểu cho cái đẹp của cuộc sống phải được coi là đối tượng mô tả chủ yếu của nghệ thuật. Có lẽ xuất phát từ quan điểm ấy, Nguyễn Thành Long trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của mình đã tập trung xây dựng các hình tượng nhân vật đẹp cả trong tâm hồn và tính cách.

Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê sáng tác năm 1971 đã khắc họa cho chúng ta thấy hình ảnh ba cô gái thanh niên xung phong trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Truyện không những miêu tả sâu sắc vẻ đẹp về phẩm chất của ba cô gái mà còn thành công trong nghệ thuật kể chuyện.

"Chiếc lược ngà" là một truyện ngắn xuất sắc của nhà văn Nguyễn Quang Sáng viết về tình cha con sâu nặng, cao đẹp trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh. Ông Sáu là một trong những nhân vật thể hiện sâu sắc chủ đề ấy.

Sau hai mươi năm xa cách quê hương, bây giờ Tấn mới có dịp trở lại thăm quê cũ. Lần về thăm này đã xáo động trong anh biết bao suy nghĩ: vui có, buồn có, mơ ước xa xôi... khiến cho anh vô cùng khó xử khi gặp lại người thân nơi quê nhà.

Truyện ngắn Làng của Kim Lân là một tác phẩm nổi tiếng viết về người nông dân trong kháng chiến. Hình ảnh ông Hai, nhân vật chính của truyện là hình ảnh tiêu biểu và chân thực của người nông dân trong những ngày đầu mới tiếp xúc với cách mạng, với lòng yêu làng, yêu nước sâu sắc, với sự hồ hởi say mê, tin yêu chung thuỷ với kháng chiến, với Bác Hồ.

Có người cho rằng có Tấm là một người đẹp không hoàn chỉnh. Hành động trả thù của Tấm lấy nước nóng dội cho Cám chết nhăn răng rồi lam mắm gửi về cho dì ghẻ là một hành động độc ác, tàn nhẫn, vô nhân tính. Nhưng theo em, có lẽ không đơn giản như vậy.

Nếu mùa xuân là mùa hội tụ của những bàn tay nghệ sĩ tài hoa thì mùa thu bước vào thơ ca cũng tự nhiên và gần gũi.

Quê hương trong xa cách là cả một dòng cảm xúc dạt dào, lấp lánh suốt đời thơ Tế Hanh. Cái làng chài nghèo ở một cù lao trên sông Trà Bồng nước bao vây cách biển nửa ngày sông đã nuôi dưỡng tâm hồn thơ Tế Hanh, đã trở thành nỗi nhớ da diết để ông viết nên những vần thơ thiết tha, lại láng. Trong dòng cảm xúc ấy Quê hương là thành công khởi đầu rực rỡ.

Hơn một trăm năm nay, có biết bao nhiêu người ưa thích tác phẩm “Lục Vân Tiên”, vì trong đó, có những nhân vật đã sống và hành động theo một phương châm cao quý được tác giả bộc lộ qua câu thơ sau đây:

Nhớ câu kiến ngãi bất vi,
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng.

Trong chương trình Ngữ văn 9 tập hai, chúng ta đã được học bài "Con cò" của Chế Lan Viên. Trong suốt bài thơ là tình cảm yêu thương con của người mẹ. Thông qua hình ảnh con cò để nói lên những mong ước của mẹ dành cho con những tình cảm gắn bó sâu nặng của mẹ với con, và thiêng liêng hơn là tình cảm gắn bó giữa hai mẹ con.

Bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá" của Huy Cận được viết trong lần đi thực tế của tác giả ở vùng mỏ Quảng Ninh, hoà mình vào không khí sôi nổi của công cuộc xây dựng đất nước sau chiến tranh. Huy Cận say sưa ca ngợi cuộc sống con người mới, ông viết khá nhiều trong đó có tác phẩm này. Đây là tác phẩm gây ấn tượng cho người đọc bởi tác giả đã thành công trong việc miêu tả cảnh đẹp thiên nhiên, cuộc sống và vẻ đẹp con người mới.

"Không có gì quý hơn độc lập tự do" Bác Hồ đã từng nói vậy. Và điều đó được thể hiện rất rõ qua các tác phẩm văn học giai đoạn 1930 - 1945, đặc biệt là qua tâm trạng của một giới trí thức trẻ có tâm huyết nhưng chưa gặp con đường cứu nước, mà đang buồn bực trong thân phận nô lệ.

Thành công của bài thơ trước hết là do hoàn cảnh của tác giả, anh đã xa cách Bác một khoảng không gian và thời gian khá lớn, khá xa; tuy tham gia cách mạng từ hồi kháng chiến chín năm, nhưng đã trải qua một thời gian dài hoạt động công khai hợp pháp trong nội thành, rồi lại hoạt động bí mật trong lòng địch hậu, nên anh chưa có điều kiện ra thăm Bác.

Được viết năm 1976, sau khi cuộc kháng chiến chống Mỹ kết thúc thắng lợi, đất nước thống nhất, bài thơ "Viếng lăng Bác" của Viễn Phương đã thể hiện niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ với Bác trong một lần vào lăng viếng Bác.

Trong những tác phẩm thơ ca Việt Nam hiện đại đưa vào giảng dạy ở trường phổ thông, ít có tác phẩm nào lại có thêm những lời giải thích, bàn luận trực tiếp của tác giả như bài thơ Đồng chí. Qua bài “Một vài kỉ niệm nhỏ về bài thơ bằng chính nhà thơ Chính Hữu đã chỉ rõ.

Hồi nhỏ tôi đã nghe hết bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu. Bài thơ rất quen mà lạ, rồi thuộc, chưa bao giờ xem lại bài thơ, gần đây nhân một buổi trò chuyện với sinh viên Khoa Văn Trường Đại học Sư phạm Quy Nhơn tôi mới mở bài thơ ra xem. Mắt vừa chạm vào thơ, tôi đã thấy lạ. Thì ra lâu nay mình mới chỉ thưởng thức cái phần nhạc của thơ mà bỏ quên cái phần hình của nó.

Lịch sử nước ta là những trang vàng của những cuộc kháng chiến chống xâm lược nối tiếp nhau.

Hình ảnh của người lính trong kháng chiến luôn là chủ đề của rất nhiều các nhà văn, với nhiều hình ảnh khác nhau về người lính. Và trong tác phẩm “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” ta được thấy rõ về hình ảnh của những người lính lái xe ở Trường Sơn với tư thế hiên ngang, tinh thần dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm và ý chí chiến đấu thông qua hình ảnh của những chiếc xe không kính.

Những năm tháng gian khổ kháng chiến chống Mĩ đã được ghi lại rất rõ nét trong những trang thơ của Phạm Tiến Duật.