Cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu qua bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh. Từ đó liên hệ tình yêu giới trẻ hiện nay

Thứ năm - 09/04/2020 09:21

"Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
Như đứng đống lửa như ngồi đống than”.
(Ca dao)
Yêu chính là sự khởi đầu cho dòng nhịp đập thăng trầm của trái tim, có hạnh phúc và còn có cả khổ đau trong tình yêu. Chính vì thế bất chấp thời gian, văn chương của mọi thời đại vẫn đề cập đến tình yêu, chủ đề mãi giữ được sự hấp dẫn tươi mới như thuở ban đầu. Trong đó có nữ sĩ Xuân Quỳnh, một nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ nhà thơ trẻ thời kì chống Mĩ.

Vườn thơ Việt Nam vào năm 1967, chợt xuất hiện một cánh hoa thơ tình yêu làm xao xuyến lòng người, bởi cái hương vị nồng nàn của hồn thơ tươi thắm và đắm sâu chiều dài nỗi nhớ. Bài thơ bộc lộ nỗi nhớ cháy lòng của người con gái đang yêu bằng tình yêu tận tụy như cánh chim tư quy bay bay đi tìm nhau giữa những ngày lửa chiến ngập trùng khắp miền Nam. Sóng trong tập “Hoa dọc chiến hào” như một nét duyên thầm của người con gái Việt Nam trong tình yêu những ngày hôm qua và hôm nay.

Giống như sóng tình yêu vẫn luôn thất thường và trái tim người phụ nữ cũng thế. Gợi nên sắc thái vô cùng đa dạng và phong phú. Ở những dòng thơ đầu tác giả đã giới thiệu tình cảm của sóng trong trạng thái đối lập:

Dữ dội vờ dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ.

Vừa mới “dữ dội” đó lại “dịu êm”, vừa mới “ồn ào” ấy lại “lặng lẽ”. Sự thất thường của biển muôn đời cũng giống như sóng lòng của em vậy, có khi vừa vui ấy lại buồn có khi vừa gần gũi ấy lại trở nên xa xôi. Nhưng tình yêu luôn có sự thống nhất của những trạng thái đối lập nhau. Và những người hãy hiểu và cảm thông cho người phụ nữ để yêu và được yêu.

Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.

Phải chăng lòng sông chật hẹp để rồi những con sóng để tìm kiếm sự đồng điệu, sự tri ân nơi biển lớn. Thật ra thì người phụ nữ bao đời nay cũng thế, luôn khao khát sụ đồng cảm trong tổ ấm gia đình, hôn nhân tình yêu và trong hạnh phúc. Tuy nhiên, dù người phụ nữ luôn khao khát bến bờ tình yêu nhưng họ vẫn rất cứng cỏi và bản lĩnh, họ bất chấp tất cả thậm chí có thể chối bỏ tất cả những bến bờ quen thuộc nhưng vô cảm thiếu vắng sự tri ân để tìm đến những bến bờ lớn lao hơn. Ở đây ta thấy sự kiêu hãnh sự đồng điệu của người phụ nữ Việt Nam.

Qua cảm nhận ban đầu Xuân Quỳnh đã nhận ra một điều giống như “chân lý” hiển nhiên để rồi buộc lên từ “ôi” tha thiết. Thì ra con sóng lúc nào cũng vậy dẫu lúc nào có mặt trên trái đất và mãi đến sau này cũng chẳng bao giờ thay đổi. Vẫn vỗ bờ vô hạn. Tất nhiên bài thơ không dừng lại chỗ đó mà qua chuyện sóng nước để nói đến sóng lòng của em. Con sóng ấy cứ xao động trong “ngực trẻ” quá đỗi “bồi hồi”. Con người rồi sẽ già đi riêng tình yêu sẽ mãi vượt qua thử thách để rồi trường tồn cùng thời gian. Nhất là những người đang đứng trong mùa xuân của đời mình, thì khát vọng bao giờ cũng dâng tràng.

Ở đoạn trên ta vẫn ngỡ như nhân vật trữ tình đang giấu mình trong lớp sóng kia, thế nhưng ờ đây nhà thơ đã không kiêm chế nồi mình, kiềm chế tình yêu đang dâng lên dạt dào “trong ngực trẻ”. Như trái tim lột xác thành cô Tấm trong truyện cổ tích, nhà thơ trữ tình nhảy ra khỏi lớp áo ẩn dụ kia để xưng em:

Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn

Lời thú nhận chân thành, hé lộ lòng trong lòng cô gái khi đứng trước muôn trùng sóng ấy, cô đã nghĩ đến nhiều thứ. Cô nghĩ về “anh” đến “em” lại đến “biển lớn”. Biên lớn là hình ảnh ẩn dụ cho tình yêu cho cuộc đời với nhiêu điều mới mẻ đang đón đợi ở phía trước. Và ngay lúc ấy cô gái đã bộc lộ băn khoăn của mình, nhìn những con sóng muốn hiểu nguyên nhân đó đến từ đâu? Thì cô không thể trả lời được. Đây là hiện tượng tự nhiên mà chắc ai cũng hiểu. Vì sao em lại không biết nữa, là nào đây là cái cớ để cố biện minh rằng những điều trong tự nhiên còn không biết nữa huống chi là lòng mình. Câu thơ “Em cũng không biết nữa”, là cách nói nhỏ nhẹ ta hình dung đến cái lắc đầu nũng nịu đáng yêu của cô gái. Cô đã không biết gió đến từ đâu cũng như khi nào ta yêu nhau. Ta là đại từ nhân xưng trong trường hợp mình, biểu thị cho sự gắn kết anh và em. Nói như Xuân Quỳnh “Tình yêu đến, tình yêu đi ai biết”. Thật vậy tình yêu luôn bí ẩn, nhiều nhà thơ nhà văn tìm cách lí giải nhưng rồi cũng chỉ là ẩn số. Ngay cả ông hoàng thơ tình yêu, một người đã đạt tới đỉnh cao của nghệ thuật mà cũng khẳng định “làm sao cắt nghĩa được tình yêu”. Ngôn ngữ trở nên bất lục để rồi cuộc hành trình tìm kiếm những điều kì diệu ấy không bao giờ dừng lại. Trong thực tế, tình yêu xuất phát từ tình yêu sẽ đến được với tình yêu. Mọi lý lẽ trở nên vô nghĩa.

Tình yêu là một thứ tình cảm kì diệu có thể chi phối suy nghĩ cảm xúc của một con người. Có thể xem đây là cây đàn với sợi dây quá đỗi mỏng manh, chỉ cần chạm nhẹ cũng đủ ngân vang những giai điệu thiết tha. Nếu bắt đầu cho ai đó thì đến lúc sẽ là niềm nhớ. Và có thể nói nhớ là những trạng thái rõ ràng nhất của tình yêu. Đồng thời đây cũng là phép thủ vô cùng chính xác để hiểu được xao động của tình yêu.

Một trái tim đang nhớ là một trái tim đang yêu
Một trái tim là ngừng nhớ là một trái tim ngừng yêu

Lắm khi người ấy đang kề cận bên ta nỗi nhớ vẫn bồng bênh, ở đoạn thơ này nhà thơ đã mượn nỗi nhớ để thổ lộ nỗi niềm. Thì ngay ở đây nhân vật em đã nép mình vào sóng để hát lên tiếng lòng. Con sóng dù ở “dưới lòng sâu” hay ở “trên mặt nước” thì đó là những dao động của nó trong hành trình mải mê tìm kiếm bến bờ. Phải chăng bờ ở đây được hiểu theo nghĩa ẩn dụ là anh. Từ ngàn đời nay, từ khi nó có mặt trên đời sóng có lúc nào ngơi nghỉ bởi nó luôn thao thức hướng về bờ. Mà đâu phải là một thời điểm nào định vị sẵn đâu. Trái tim qua ngày, đêm lại đêm “không ngủ được” đến lúc em tự mình tách những con sóng khi không kiềm nén được tâm tư, em đã bộc bạch một cách chân thành:

Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức.

Đây là phần thú nhận táo bạo, nó mang đến cho người đọc cảm nhận được cái gì đó duyên dáng đáng yêu chứ không hề sỗ sàng. Như Võ Văn Trực từng nói: “Điều đáng quý ở Xuân Quỳnh và thơ Xuân Quỳnh là sự thành thật rất thành thật, trong gia đình trong xã hội và trong thơ đều phơi bày tình cảm và suy nghĩ của chị. Chỉ cần qua thơ ta có thể biết được khá kỹ đời tư của chị. Thành thật đây là cốt lõi của thơ Xuân Quỳnh Hiện thục và cả nghệ thuật là chốn những người con trai thỏa sức bày tỏ. Còn người con gái mình mình biết, mình mình hay. Chính vì thế mà ta thấy cô gái của Xuân Quỳnh rất đáng trân trọng. Hãy xem tâm hồn cô ấy thế nào? Thì ra cô ấy đã giành trọn yêu thương cho người mình yêu. Bởi cô ấy đã nhớ trong ý thức và mang vào tiềm thức. Có như thế mới thấy niềm nhớ nhung sâu sắc đến mức nào. Chỉ có những ai yêu hết mình với tình cảm trong sáng, hồn hậu mới cảm nhận được điều ấy.

Nếu nhớ là cung bậc đầu tiên xác tín cho một tâm hồn đang yêu. Thì trái tim luôn hướng về người yêu dấu chính là năng lượng tinh thần giúp người con gái vững vàng.

Nhớ là trạng thái ban đâu, còn để đi đến tận cùng của yêu thương thì còn rất nhiều thứ. Trong ấy có lắm thử thách mà ta phải vượt qua. Cô gái trong bài thơ này đã có một tình yêu tha thiết chân thành, bởi tâm hồn cô luôn nghĩ đến một người. Những vần thơ tiếp theo nhân vật em tiếp tục thổ lộ tâm tư của mình không còn vòng vèo nữa. Cô trực tiếp bày tỏ thái độ trên hành trình đến với tình yêu. Những dòng thơ được viết dưới hình thức câu phức có cặp quan hệ từ “dẫu”. Như đua ra những tình huống hết súc khó khăn mà trước hết là những chặng đường tìm kiếm. Thoạt nhiên ta nhận ra điều nghịch lý với đời thường, ở chỗ xuôi Bắc mà lại ngược Nam. Thế nhưng dụng ý nhà thơ khá rõ bởi cô muốn mượn điều không chính xác để dẫn tới một khẳng định không ý thức. Mặc cho bất cứ nơi nào đi chăng nữa, không nhất thiết phải đúng theo la bàn, điều mà em nhớ đến đó là phương anh. Chỉ vậy thôi, bởi chỉ có anh mới khiến trái tim em bật lên nhũng gam màu lãng mạn của tâm hồn.

Sóng và em có lúc song hành có lúc nhập thân. Giò đây thêm một lần nữa cô gái cảm thấy những gì mình nghĩ chưa bộc bạch được những gì mình nghĩ. Vì thế nàng tiếp tục mượn sóng để diễn tả rõ nét hơn lòng chung thủy. Ngoài đại dương có vô vàn con sóng, nhưng con sóng chưa bao giò mỏi mệt giữa dòng chảy mênh mông để đến bến bờ. Mà trên dòng chày có biết bao trở ngại đang bủa vây giăng lưới. Ấy là những thử thách đâu dễ vượt qua, vậy mà em dù gặp “muôn vời cách trở” cũng sẽ kiên lòng đến bến bờ anh. Chắc có lẽ ở nơi ấy em cảm thấy ấm lòng, an toàn hơn.

Khi yêu người con gái ngày nay chân thành thiết tha, hồn hậu mới được người yêu hiểu hết nỗi lòng của mình nên không thể cảm nhận sự chịu đựng của người phụ nữ xưa: “Chàng ơi phụ thiếp làm chi. Thiếp làm cơm nguội để khi đói lòng”. Một lòng một dạ khăng khăng đợi thuyền, và dù nữa trái tim lưng bát nước thì vẫn luôn thủy chưng son sắc. Đó là nét đẹp truyền thống vô giá của người phụ nữ Việt. Thật vậy, mỗi khi Tổ quốc bị lâm nguy, người con trai ra trận, người con gái ở nhà nuôi dạy con cái, ngày ngày cầu nguyện sự bình yên cho chồng. Chỉ có những tình yêu xuất phát từ trái tim nồng nàn mới đủ độ chín để con người hành động. Họ sẵn sàng vượt qua bao núi nghìn đèo để nắm bắt hạnh phúc đời mình.

Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.

Ở những đoạn thơ trên ta nghe lời thì thầm nhẹ nhàng tình cảm nhưng rất đỗi hồn nhiên, em đã yêu hết mình và không hề giấu diếm cảm xúc, ở đó cô đã thổ lộ bao nỗi niềm. Thế nhưng đến đoạn thơ này ta thấy cô gái ấy có một phút lắng hồn, trong nỗi suy tư, chất chứa sự trăn trở trước quy luật của dòng đời. Đây là lúc tiếng nói lý trí được cất lên bằng sự chiêm nghiệm trên thế giới này, đời sống con người được xem là dài. Vậy mà nếu kiên trì thì con người cũng có thể trở về đứng cái điểm mà họ đã xuất phất. Nhà thơ dùng “mây” với động thái bay về xa là cách đo chiêu dài bằng hình ảnh, giúp người đọc có thể tiếp nhận dễ dàng hơn. Mọi điều đều hữu hạn thì tất cả những gì liên quan đến nó đều chịu chung một số phận gần như đây là quy luật bất biến không thể thay đổi. Ý thức được hiện thực nghiệt ngã, em không hề hoảng hốt mà lặng lẽ đón nhận. Có điều cô gái chọn một cách giải thoát riêng. Có người cho rằng cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi con người có ước mơ và thường khi không bằng lòng với thực tại thì ước mơ lại để họ chắp cách bay lên. Điều đó đúng trong ý nghĩa của cô gái vì thế cô khao khát; “Làm sao được tan ra” để biểu hiện một thái độ tha thiết. Nhân vật trữ tình này không nhắc gì đến điều gì lớn lao mà chỉ là một lời nói khiêm nhường nhưng vô cùng sâu sắc. Cô chỉ muốn tan ra thành con sóng nhỏ. Vì có như thế cô mới được sống trong biển lớn tình yêu mãi đến ngàn năm. Như thế cô gái mới có khát vọng được bất tử hóa tình yêu. Trong bài thơ “Tự hát” Xuân Quỳnh cũng bày tỏ lòng mình một cách chân thành, cảm động qua ước muốn:

Em trở về đúng nghĩa trái tim em
Là máu thịt đời nào ai chẳng có
Vẫn ngừng đập khi cuộc đời không còn nữa
Nhưng biết yêu anh ngay cả khi chết đi rồi.

Xuân Quỳnh khác nào một cây xương rồng kỳ diệu trên sa mạc, đã vắt kiệt mình để nở nhũng bông hoa quý cho cuộc đời. Thơ bà là một tiếng lòng của một tâm hồn của người phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng về hạnh phúc bình dị đời thường.

Làm sao sống được mà không yêu
Không nhớ không thương một kẻ nào
(Xuân Diệu)

Vâng, tuổi trẻ chúng tôi luôn gắn liền với tình yêu. Tình yêu của chúng tôi luôn trong sáng và đẹp hơn bao giờ hết. Ở đó chúng tôi được sống đúng con người của mình và ngày càng hoàn thiện mình hơn. Bởi lẽ tình yêu có khả năng cảm hóa con người, ở cái tuổi chập chững yêu đương dường như cô cậu học trò nào cũng mang trong mình những cung bậc khác nhau. Chúng tôi cùng nắm tay nhau vượt qua khó khăn trong học tập, dìu nhau bước qua những thăng trầm trong cuộc sống.

Bên cạnh những tình yêu đẹp cùng nhau vươn lên trong học tập như vậy, còn có khá nhiều bạn trẻ yêu quên đường về. Dẫn đến sa sút nghiêm trọng trong học tập khiến mẹ cha, thầy cô phiền lòng. Không những vậy, một chữ nghĩa thực dụng, duy vật chất kéo theo lối sống hưởng thụ, mà họ cho là hợp thời, sành điệu, họ bỏ qua những giá trị đạo đức là nền tảng cốt yếu của con người đó là việc “sống thử” của giới trẻ ngày nay. Vấn đề này không chỉ là sự lo lắng của bậc làm cha mẹ mà còn là thách đố của các nhà giáo dục cũng như những người có trách nhiệm. Theo thống kê của khoa học xã hội học Đại học Mở TPHCM, năm 2010 có khoảng 1/3 các bạn trẻ sống thử trước hôn nhân.

Bản thân tôi thi tôi chưa yêu, mặc dù tôi biết tình yêu lứa tuổi học trò là đẹp nhất trong cuộc đời. Năm nay tôi cũng là tân sinh viên, tôi cũng háo hức có một tình yêu học trò, tôi cũng đã đến tuổi để yêu. Thế nhưng tôi biết ba mẹ tôi đang bươn chải vất vả thế nào cho tôi ăn học. Bản thân tôi luôn cố gắng học để tìm cho mình một chỗ đứng vững chắc trong xã hội, rồi tôi mới đi tìm nửa kia đích thực của đời mình. Có lẽ thời điểm đó tôi đã đủ chín chắc, tự tin để cùng bạn đời xây nên tổ ấm nhỏ. Hiện giờ, tình yêu lớn nhất của tôi là tình yêu gia đình, và tôi cũng luôn sẵn sàng mang tình yêu của mình góp phần làm đẹp cho đời. Tôi rất hài lòng vì bản thân mình, và tôi mong các bạn hãy nhìn lại bản thân mình. Những ai yêu và được yêu, mình phải có một định hướng cho cuộc đời của mình, mình cũng đủ lớn để quyết định cái gì nên và không nên. Đừng để ta đã đi qua những năm tháng không ngờ vô tư quá để bây giờ xao xuyến. Sóng là một trong những bài thơ in đậm phong cách của Xuân Quỳnh. Có người cho rằng đây là lời tự bạch của tác giả nhưng có lẽ đúng hơn là Xuân Quỳnh đã nói hộ lòng của bao cô gái với những giai điệu ngân vang khi được sống trong biển tình yêu. Chắc hẳn mỗi người sẽ có những giây phút lắng đọng để nghe nhịp đập của trái tim mình. Ngày nay tình yêu của giới trè của thế hệ trẻ chúng ta rất đẹp nhung thiết nghĩ mỗi bạn trẻ cần điều chỉnh tình yêu của mình cho phù hợp với luân lí, đạo đúc chung của xã hội để tình yêu đẹp đến mãi muôn đời.

Tags: Sóng của Xuân Quỳnh

Ý kiến bạn đọc

Theo dòng sự kiện

Đề cương ôn tập kiểm tra giữa học kì 1, môn Tiếng Anh 12 Kết nối tri thức

KHBD Tin học 12 Định hướng tin học ứng dụng, Bài 1. trí tuệ nhân tạo và ứng dụng

Xem tiếp...

Những tin mới hơn

Nhận xét về Việt Bắc có ý kiến cho rằng: Đây là khúc ca nghĩa tình cách mạng . Ý kiến của anh/chị?

Điều gì là quan trọng nhất trong cuộc sống của bạn. Hãy viết một bài luận trình bày suy nghĩ của mình về điều đó.

Những tin cũ hơn

Mỗi tác phẩm nghệ thuật là một thông điệp nghệ thuật theo anh chị tác phẩm Hồn Trương Ba da hàng thịt là thông điệp gì mà tác giả Lưu Quang Vũ muốn gởi tới người đọc

Từ hình tượng nhân vật anh thanh niên trong Lặng lẽ Sapa. Anh chị hãy suy nghĩ về những người hi sinh thầm lặng trong thời đại ngày nay

>> Sách tham khảo: Kết nối tri thức với cuộc sống
>> Sách tham khảo: Chân trời sáng tạo
>> Sách tham khảo: Cánh diều
>> Troubleshooting instructions for Windows computers
>> Information on medicines and treatment methods