Để làm sáng tỏ chân lí ấy, trước hết, ta cần phải hiểu được thiên nhiên là gì? Nói một cách khái quát, thiên nhiên là toàn bộ giới tự nhiên tạo nên môi trường sống cho con người. Thế giới ấy bao gồm bầu trời, rừng, biển, sông, núi, cỏ cây, chim muông... luôn luôn ở bên cạnh con người, bảo vệ con người và mang lại cho con người nhiều nguồn lợi vô cùng to lớn.
Từ bao đời nay, thiên nhiên vẫn là người bạn tốt của con người, hơn thế nữa, là nguồn sống bất tận của con người. Những thứ cần thiết hàng ngày cho con người như không khí, thức ăn, nước uống... đều từ thiên nhiên mà ra cả. Mặt trời ngoài công dụng chiếu sáng và sưởi ấm còn là nguồn cung cấp năng lượng quan trọng cho sản xuất và đời sống của con người. Thác nước, dòng sông cũng vậy, đâu chỉ là bức tranh phong cảnh, phương tiện giao thông hay nguồn thủy sản mà còn là một nguồn cung cấp điện năng to lớn. Rừng núi không chỉ là một nguồn lâm sản phong phú với hàng trăm chủng loại gỗ quý, hàng ngàn chủng loại cây thuốc chữa bệnh, biết bao loài thú quý hiếm... mà còn là nguồn điều hòa lũ lụt, chống xói mòn đồi núi, là lá phổi khổng lồ giúp con người được hít thở một bầu không khí trong lành dịu mát.
Không chỉ cần thiết và hữu ích cho con người trong đời sống vật chất, thiên nhiên còn giúp ích con người vô vàn trong cuộc sống tinh thần. Thử tưởng tượng sau khi làm việc cật lực, căng thẳng bên cỗ máy, bên bàn giấy, trong phòng thí nghiệm, trong những bức tường khép kín giữa những đường phố ồn ào đầy khói xe, bụi đường thì một đóa hoa nở, một cánh chim bay, một hồ nước, một đồi thông hay một mặt biển mênh mang nắng chói, sóng trào sẽ đem lại niềm vui và làm cho tâm hồn con người được thư thả biết bao! Khi ấy, chính thiên nhiên đã giúp con người tái tạo sức lao động, niềm vui sống và nhiệt tình làm việc. Đôi khi thiên nhiên với cảnh sắc hữu tình cũng đã khiến con người mở tâm hồn mình ra để cao rộng với trời, mênh mang cùng biển, trầm mặc theo rừng, chan hòa với vạn vật.
Chính thiên nhiên chứ không phải ai khác đã tặng cho ta nhiều danh lam thắng cảnh tự nhiên làm cho đất nước thêm tươi đẹp và tinh thần con người nhờ đó cũng thoải mái, thanh tao hơn. Có thể kể đến hòn Vọng Phu, hang Từ Thức, động Phong Nha, vịnh Hạ Long, núi Ngự Bình, dòng Hương Giang hay các bãi biển Đồ Sơn, sầm Sơn, Cửa Tùng, Nha Trang, Vũng Tàu... đều là những quà tặng quý báu của thiên nhiên dành riêng cho con người.
Thiên nhiên còn là nguồn sáng tạo của thơ ca, nghệ thuật. Từ xưa tới nay, cảnh đẹp của “mây, gió, trăng, hoa, tuyết, núi, sông..” đã trở thành những đề tài phong phú và bất tận của văn thơ, nhạc, họa...
Ví như câu ca dao:
Hỡi cô tát nước bên đàng
Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi?
Hoặc những câu thơ như:
Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc, non phơi bóng vàng.
(Nguyễn Du)
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
(Hồ Chí Minh)
Sương trắng rõ đầu cành như giọt sữa
Tia nắng tía nhẩy hòa trong ruộng lúa
Núi uốn mình trong chiếc lá tre xanh
Đồi hoa son nằm dưới ánh bình minh.
(Đoàn Văn Cừ)
Đều lấy nguồn cảm hứng từ những hiện tượng thiên nhiên tươi đẹp. Ngoài ra, thiên nhiên còn là nguồn đề tài nghiên cứu, phát minh, sáng chế của khoa học kĩ thuật. Ngày nay, cánh tay con người còn muốn vươn xa mãi vào không gian vô tận, vô cùng.
Tuy thế, xã hội của chúng ta vẫn có một số người vừa do cố ý, vừa do vô tình có hành động hủy diệt thiên nhiên. Họ khai thác thiên nhiên một cách bừa bãi, thiếu trách nhiệm, họ đốt phá rừng, họ săn bắt muông thú. Họ đánh bắt quá nhiều tôm cá dưới biển. Chất thải của nhiều nhà máy và rác thải của con người đã làm ô nhiễm môi trường thiên nhiên. Hậu quả của những việc làm trên thật là đáng sợ: nạn lụt lội, bão gió tăng lên gây nhiều thiệt hại lớn lao. Nhiệt độ trái đất có xu hướng nóng lên làm băng ở Nam cực, Bắc cực bị tan ra, khiến nước biển có nguy cơ dâng lên làm ngập lụt nhiều thành phố, làng mạc và xóa tên nhiều hòn đảo giữa khơi xa.
Vì thế chúng ta phải biết yêu mến và bảo vệ thiên nhiên. Chúng ta phải biết yêu mến rừng cây xanh, yêu mến những danh lam thắng cảnh, yêu mến những công viên đẹp giữa lòng thành phố, yêu mến dòng sông nước ngọt trong lành, yêu mến làn không khí thoáng đãng, trong sạch không vương khói bụi. Vì thế, ta cần phải ngăn chặn nạn phá rừng và trồng thêm nhiều rừng mới, phủ xanh đất hoang đồi trọc. Ta cần phải đánh bắt cá tôm một cách hợp lí, bảo vệ những loài thú quý hiếm, giữ sạch mọi nguồn nước và bầu khí quyển ở quanh ta...
Bảo vệ thiên nhiên là trách nhiệm và cũng là quyền lợi của chúng ta vì bảo vệ thiên nhiên tươi đẹp chính là bảo vệ cuộc sống con người trong hiện tại và cho mai sau.