Soạn Ngữ văn 9, bài 4: Ôn tập trang 121 - Sách Chân trời sáng tạo

Câu 1 trang 121: Kẻ bảng sau vào vở, liệt kê một số yếu tố kì ảo quan trọng và nêu tác dụng của nó trong các truyện Chuyện người con gái Nam Xương, Truyện lạ nhà thuyền chài, Dế chọi.

Trả lời:

Câu 2 trang 121: Vì sao trong truyện truyền kì (như Chuyện người con gái Nam Xương, Truyện lạ nhà thuyền chài, Dế chọi,...) luôn cần đến yếu tố kì ảo?
Trả lời:
Trong tác phẩm văn học, yếu tố kì ảo là cầu nối để đưa ta vào thế giới chưa biết, huyền diệu và bí ẩn trong trí tưởng tượng, vào những giấc mơ không có thật. Nó đem đến cảm giác mới lạ cho người đọc, mở ra một chân trời mới của sức tưởng tượng bay bổng. Các chi tiết kì ảo làm tăng thêm giá trị hiện thực và nhân đạo cho tác phẩm. Đó là tiếng nói bênh vực con người, là minh chứng cho đạo lý ở hiền gặp lành của nhân gian. Chi tiết kì ảo làm cho người đọc nghĩ về một cái kết có hậu nhưng thực ra nó ẩn chứa bi kịch bên trong. Các chi tiết kì ảo cũng tăng thêm tính chất bi thương cho câu chuyện.


Câu 3 trang 121: Có những điểm khác biệt nào trong cách đọc hiểu một truyện có sử dụng yếu tố kì ảo và một truyện không sử dụng yếu tố này?
Trả lời:
Điểm khác biệt trong cách đọc hiểu một truyện có sử dụng yếu tố kì ảo và một truyện không sử dụng yếu tố này:
- Với truyện có sử dụng yếu tố kì ảo, người đọc thường phải chấp nhận những yếu tố phi thực tế và không tuân thủ theo quy luật tự nhiên. Điều này đòi hỏi người đọc phải có khả năng tưởng tượng. Truyện kì ảo thường mang đến thế giới độc đáo, những nhân vật và sự kiện không xảy ra trong thực tế tạo ra một thế giới thú vị cho người đọc.
- Với truyện không sử dụng yếu tố kì ảo hoang đường, người đọc tập trung vào các sự kiện nhân vật có thể xảy ra trong thực tế, phản ánh cuộc sống hàng ngày và những vấn đề xã hội. Người đọc có thể dễ dàng đồng cảm, nhận ra những góa trị văn hóa, thông điệp sâu sắc từ câu chuyện.

Câu 4 trang 121: Phân biệt cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp. Cho ví dụ minh hoạ.
Trả lời:

Câu 5 trang 121: Theo em, điều quyết định thành công trong việc viết một truyện kể sáng tạo mô phóng một truyện kể đã đọc là gì?
Trả lời:
-  Nắm vững nội dung và ý nghĩa của truyện gốc:
+ Đọc kỹ và phân tích sâu sắc truyện gốc, bao gồm nội dung, nhân vật, bối cảnh, cốt truyện, thông điệp,...
+ Hiểu rõ ý nghĩa mà tác giả muốn truyền tải trong tác phẩm.
- Sáng tạo dựa trên nền tảng của truyện gốc:
+ Giữ gìn những yếu tố cốt lõi của truyện gốc như bối cảnh, nhân vật, chủ đề,...
+ Phát triển thêm những chi tiết mới, sáng tạo để tạo sự độc đáo và mới mẻ cho câu chuyện.
+ Thay đổi cốt truyện, cách kể chuyện, hoặc kết thúc câu chuyện để tạo sự bất ngờ và thú vị cho người đọc.
-  Sử dụng ngôn ngữ linh hoạt, sinh động:
+ Lựa chọn từ ngữ phù hợp với nội dung và bối cảnh của câu chuyện.
+ Sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa,... để tăng tính biểu cảm cho câu chuyện.
+ Viết câu văn trôi chảy, mạch lạc, dễ hiểu.
-  Thể hiện cá tính và phong cách riêng của bản thân:
+ Đưa vào câu chuyện những suy nghĩ, cảm xúc và quan điểm riêng của bản thân.
+ Sử dụng ngôn ngữ và lối viết độc đáo để tạo dấu ấn riêng cho tác phẩm.
-  Chỉnh sửa:
+ Sau khi hoàn thành bản nháp, hãy dành thời gian để chỉnh sửa, trau chuốt câu chuyện.
+ Sửa lỗi chính tả, ngữ pháp và lỗi diễn đạt.
+ Đảm bảo câu chuyện mạch lạc, logic và dễ hiểu.
Lưu ý:
- Tôn trọng tác phẩm gốc, không sao chép hoặc đạo nhái nội dung.
- Lựa chọn đề tài phù hợp với khả năng sáng tạo và trình độ của bản thân.
- Kiên trì luyện tập và rèn luyện kỹ năng viết để nâng cao chất lượng tác phẩm.

Câu 6 trang 121: Nêu một số điểm cần ghi nhớ khi kể lại một câu chuyện mô phỏng lại truyện đã đọc.
Trả lời:
- Hiểu sâu, hiểu đúng về tác phẩm đã có
- Biến đổi nhân vật, tình tiết, và diễn biến theo cách của riêng để tạo ra một câu chuyện mới và độc đáo.
- Có thể thay đổi cốt truyện để làm cho nó phù hợp với cái nhìn hoặc thông điệp riêng
- Mặc dù đang thực hiện sự sáng tạo, nhưng hãy cố gắng giữ nguyên tinh thần hoặc thông điệp cơ bản của câu chuyện gốc. 

Câu 7 trang 121: Viết một đoạn văn ghi lại bài học em rút ra được từ một trong những văn bản đã học
Đoạn văn 1:
Từ tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” em cảm nhận được vai trò của niềm tin trong cuộc sống. Niềm tin là nguồn động lực to lớn, nguồn sức mạnh diệu kì, và nó thực sự đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của mỗi con người. Đó chính là sự hi vọng, sự tin tưởng, hiểu rõ và đánh giá đúng năng lực, hiểu biết của bản thân hay sự tin tưởng vào những người xung quanh nữa. Thể hiện trong các mối quan hệ với những người xung quanh, ta tin tưởng vào những người tốt, mà không hề nghi ngờ, nghĩ xấu về họ. Chúng ta thấy rằng, nếu thiếu đi lòng tin, con người cũng mất đi tình yêu thương trong cuộc sống. Bởi em hiểu “Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì sẽ còn đánh mất nhiều thứ quí giá khác nữa”!

Đoạn văn 2:
​​​​​​​"Chuyện người con gái Nam Xương" của Nguyễn Dữ là một tác phẩm mang đậm giá trị nhân đạo, ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt Nam và tố cáo xã hội phong kiến bất công. Qua câu chuyện về Vũ Nương, tác giả đã gửi gắm đến người đọc nhiều bài học quý giá về cuộc sống.

Bài học đầu tiên là về lòng chung thủy, son sắt của người phụ nữ Việt Nam. Vũ Nương là một người vợ, người mẹ hết mực thương yêu chồng con. Khi chồng đi lính, nàng một mình lo toan mọi việc, giữ gìn gia phong, vun vén hạnh phúc gia đình. Nàng luôn "giữ gìn khuôn phép, không từng để lúc nào vợ chồng phải đến thất hòa". Khi bị nghi oan, Vũ Nương đã chọn cách giải thoát bản thân bằng cái chết, thể hiện sự phẫn uất trước sự bất công và giữ trọn phẩm giá của người phụ nữ. Bài học thứ hai là về sự cần thiết của lòng tin trong cuộc sống hôn nhân. Trương Sinh, vì tính đa nghi, ghen tuông, đã vội vàng kết tội Vũ Nương mà không hề tìm hiểu sự thật. Nỗi oan uổng của Vũ Nương là lời cảnh tỉnh cho những ai thiếu lòng tin trong cuộc sống hôn nhân. Gia đình cần có sự tin tưởng lẫn nhau, chia sẻ và thấu hiểu để cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, thử thách.

Bài học thứ ba là về sự bất công của xã hội phong kiến. Vũ Nương, một người phụ nữ đức hạnh, nết na, lại phải chịu bi kịch đau thương vì sự nghi kỵ, ghen tuông của người chồng và sự hà khắc của xã hội phong kiến. Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo đanh thép đối với xã hội phong kiến bất công, trọng nam khinh nữ, đẩy người phụ nữ vào bước đường cùng.

"Chuyện người con gái Nam Xương" là một tác phẩm có giá trị nhân đạo sâu sắc, khơi gợi lòng trân trọng, thương cảm cho những người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến. Qua câu chuyện về Vũ Nương, tác giả đã gửi gắm đến người đọc bài học về lòng chung thủy, lòng tin và sự cần thiết phải đấu tranh chống lại những bất công trong xã hội.