Giải Kinh tế và pháp luật lớp 10, bài 6: Thuế

Mở đầu trang 33: Em cùng các bạn tham gia trò chơi “Tiếp sức”: Kể tên các loại thuế có ở Việt Nam. Trong cùng một thời gian, đội nào kể được nhiều hơn sẽ chiến thắng.
Trả lời:
Các loại thuế có ở Việt Nam là:
- Thuế giá trị gia tăng
- Thuế tiêu thụ đặc biệt
- Thuế nhập khẩu
- Thuế thu nhập doanh nghiệp
- Thuế thu nhập cá nhân
- Thuế tài nguyên
- Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp...
 

Câu hỏi trang 33: Em hãy đọc trường hợp sau để trả lời câu hỏi:
Ông X đã bán một căn nhà và phải nộp thuế 2% từ việc chuyển nhượng bất động sản đó theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân.
1. Vì sao ông X phải nộp thuế?
2. Ông X nộp thuế cho ai?
Trả lời:
1. Vì thuế là khoảng thu bắt buộc mang tính cưỡng chế bằng sức mạnh của nhà nước mà chị P là chủ thể kinh tế có nghĩa vụ phải nộp vào ngân sách nhà nước vì chị P đã có đủ điều kiện nhất định.
2. Ông X phải nộp thuế cho nhà nước, ra các cơ quan có thẩm quyền để nộp.

Câu hỏi trang 35: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp và quan sát sơ đồ sau để trả lời câu hỏi:


Theo em, vì sao Nhà nước phải thu thuế?
Trả lời:
- Khi nhà nước ra đời, để có tiền chi tiêu cho sự tồn tại và hoạt động của mình, nhà nước đã đặt ra chế độ thuế khóa do dân cư đóng góp để hình thành quỹ tiền tệ của mình.
- Vì vậy, thuế là nguồn thu chính của ngân sách nhà nước và qua thuế, nhà nước có thể điều tiết thị trường. Thuế cũng góp phần điều tiết thu nhập, thực hiện công bằng xã hội, đảm bảo cân bằng, lợi ích xã hội.
 

Câu hỏi trang 36: Em hãy đọc trường hợp sau để trả lời câu hỏi:
Theo em, ngoài thuế thu nhập doanh nghiệp, doanh nghiệp X còn phải nộp loại thuế nào khác? Chia sẻ hiểu biết của em về những loại thuế đó.
Trả lời:
Ngoài thuế thu nhập doanh nghiệp, doanh nghiệp X còn phải nộp:
+ Thuế trực thu: loại thuế điều tiết trực tiếp vào thu nhập hoặc tài sản của người nộp thuế: Thuế thu nhập cá nhân.
+ Thuế gián thu là thuế điều tiết gián tiếp thông qua giá cả hàng hoá, dịch vụ:
- Thuế giá trị gia tăng
- Thuế nhập khẩu
- Thuế tiêu thụ đặc biệt
- Thuế bảo vệ môi trường
- Thuế tài nguyên
- Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.
 

Câu hỏi trang 37: Em hãy đọc các thông tin sau để trả lời câu hỏi:
1. Vì sao nộp thuế là quyền lợi và nghĩa vụ của công dân?
2. Hãy nêu ví dụ về một số quyền lợi và nghĩa vụ của người nộp thuế.
Trả lời:
1. Bởi vì một trong số các khoản thu chính của ngân sách nhà nước là thuế. Thuế để ổn định ngân sách nhà nước, giúp nhà nước tồn tại và duy trì hoạt động. Đóng thuế là nghĩa vụ của công dân. Các khoản thu từ thuế sẽ được sử dụng với mục đích phục vụ nhân dân, các công trình công cộng. Công dân phải nộp thuế để được hưởng lợi ích từ ngân sách nhà nước.

2. Ví dụ về một số quyền lợi và nghĩa vụ của người nộp thuế.
- Được hướng dẫn thực hiện việc nộp thuế; cung cấp thông tin, tài liệu để thực hiện nghĩa vụ, quyền lợi về thuế.
- Hưởng các ưu đãi về thuế, hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế; được biết thời hạn giải quyết hoàn thuế, số tiền thuế không được hoàn và căn cứ pháp lí đối với số tiền không được hoàn.
- Yêu cầu cơ quan quản lý thuế giải thích về việc tính thuế, ấn định thuế; yêu cầu cơ quan, tổ chức giám định số lượng, chất lượng, chủng loại hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu.
- Được giữ bí mật thông tin theo quy định của pháp luật.
- Nộp tiền thuế đầy đủ, đúng thời hạn, đúng địa điểm.
- Chấp hành chế độ kế toán, thống kê và quản lý, sử dụng hoá đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật.
 

Luyện tập 1 trang 37: Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào sau đây? Vì sao?
a. Chủ thể chịu thuế là những cá nhân, tổ chức phải trực tiếp nộp thuế cho nhả nước.
b. Thuế thu nhập cá nhân là công cụ điều tiết thị trường, hướng dẫn tiêu dùng tich cực.
c. Những doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ sẽ không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.
d. Người tiêu dùng phải nộp thuế giá trị gia tăng cho nhả nước.
e. Thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng đối với một số hảng hoá đặc biệt, xa xỉ nhằm điều chỉnh cung cầu hàng hoá đó trên thị trường.
Trả lời:
a. Không đồng tình. Có thuế trực thu và thuế gián thu. Chủ thể chịu thuế có thể vừa phải đóng cả hai loại thuế này.
b. Không đồng tình. Vì thuế là công cụ quan trọng để nhà nước điều tiết thị trường và qua thuế, nhà nước hướng dẫn tiêu dùng theo hướng tích cực, bảo vệ thị trường trong nước.
c. Không đồng tình. Thuế là khoản nộp ngân sách nhà nước bắt buộc của tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, các nhân . Dù kinh doanh thua lỗ thì doanh nghiệp vẫn phải nộp thuế.
d. Không đồng tình. Vì: người trực tiếp nộp thuế giá trị gia tăng là tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng ở Việt Nam (dù trên thực tế, người trả thuế là người tiêu dùng => thuế giá trị gia tăng là thuế gián thu).
e. Đồng tình. Vì: thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng đối với một số loại hàng hóa đặc biệt, xa xỉ nhằm điều tiết sản xuất và tiêu dùng cũng như nhập khẩu hàng hóa, từ đó tăng doanh thu cho ngân sách nhà nước.

Luyện tập 2 trang 37: Em hãy gọi tên loại thuế mà các chủ thể phải đóng và cho biết vai trò của thuế đó trong những trường hợp sau:
a. Anh X được trao Giải thưởng Sao Đỏ vi là doanh nhân trẻ tiêu biểu trong năm, có nhiều
b.Một người có tổng thu nhập mỗi tháng là 20 triệu đồng, trừ các khoản miễn thuế và giảm trừ gia cảnh, phải nộp thuế 150 000 đồng/tháng.
c. Nhiều quốc gia áp dụng biện pháp đánh thuế suất rất cao đối với một số hàng hoá, dịch vụ mang tinh chất xa xỉ, không thực sự cần thiết như bia, rượu, thuốc lá, xỉ gà...: các dịch vụ như kinh doanh xỏ số, casino, vũ trường...
d. Công ty kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật X phải nộp thuế cao khi nhập khẩu thuốc trừ cỏ.
Trả lời:
a. Anh X đã đóng thuế thu nhập cá nhân: làm tăng ngân sách nhà nước, điều tiết tiêu thụ giảm khoảng cách giàu nghèo, tăng trưởng nên kinh tế đất nước, đảm bảo nguồn thu nhập cá nhân là hợp lý.
b. Anh H đã đóng thuế thu nhập cá nhân: làm tăng ngân sách nhà nước, điều tiết tiêu thụ giảm khoảng cách giàu nghèo, tăng trưởng nên kinh tế đất nước, đảm bảo nguồn thu nhập cá nhân là hợp lý.
c. Thuế tiêu thụ đặc biệt: hàng hóa có nhiều thành tố cấu tạo nên sản phẩm thuộc đối tượng độc hại, rất khó phân hủy sau khi sử dụng như vậy sản phẩm có chứa những chất có hại đó sẽ phải chịu phí cao.
d. Thuế bảo vệ môi trường: Áp dụng chế độ ưu đãi thuế đối với những doanh nghiệp có hoạt động bảo vệ môi trường: Tập trung các biện pháp ưu đãi đối với thuế trực thu trong việc khuyến khích giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ môi trường

Luyện tập 3 trang 38: Em có nhận xét gì về các việc làm sau?
a.Giám đốc N yêu cầu kế toán trưởng thay đổi số liệu thu chi của doanh nghiệp để giảm thuế.
b. Để giảm thuế thu nhập cá nhân, anh X đã nhờ người khác đứng tên một số khoản thu nhập.
c. Công ty A đã chia nhỏ các khoản tiên chi trả thu nhập và giải thích rằng, đó là một việc làm có lợi cho người lao động vi giúp họ giảm tiền thuế thu nhập cá nhân.
d. Nhà nước hỗ trợ miễn, giảm thuế nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. người  dân chịu tác động của dịch COVID - 19.
Trả lời:
- Trường hợp a. Đây là hành vi trái pháp luật. Công dân có nghĩa vụ phải khai và nộp thuế đầy đủ, trung thực, đúng thời hạn.
- Trường hợp b. Đây là hành vi trái pháp luật. Công dân có nghĩa vụ phải khai và nộp thuế đầy đủ, trung thực, đúng thời hạn.
- Trường hợp c. Đây là hành vi trái pháp luật. Công dân có nghĩa vụ phải khai và nộp thuế đầy đủ, trung thực, đúng thời hạn.
- Trường hợp d. Đây là hành động hỗ trợ tích cực của nhà nước đã giúp đỡ cá nhân và doanh nghiệp vượt qua khó khăn của đại dịch COVID-19.

Luyện tập 4 trang 38: Em hãy giải đáp thắc mắc giúp các bạn sau đây:
a. H: Người nộp thuế phải bỏ tiền ra nộp, sao lại nói rằng, nộp thuế là quyền lợi của công dân? Nếu là quyền lợi, sao nhiều người trốn thuế?
b. M: Ai làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng it. Người có thu nhập cao hơn là do họ làm nhiều hơn. Vậy vi sao họ phải nộp thuế thu nhập cá nhân?
c. N: Cá ở biển, không có ai phải nuôi, sao chủ tàu cá phải nộp thuế?
d. Q: Ca sĩ thu nhập tử năng khiếu của bản thân, hưởng lợi gi từ ngân sách nhà nước mà phải nộp thuế?
Trả lời:
a. Vì khoản thu vào ngân sách từ việc nộp thuế sẽ được dùng để phục vụ lợi ích của công dân. Sở dĩ có nhiều người trốn thuế vì họ chỉ nhìn đến cái lợi trước mắt, họ không hiểu rõ pháp luật.
b. Vì nó sẽ giúp cho giảm bớt khoảng cách giàu nghèo, làm tăng trưởng đất nước, và chứng minh nguồn thu nhập của mình là hợp pháp.
c. Vì đang đánh bắt trên biển thuộc chủ quyền của quốc gia, nhà nước có trách nhiệm bảo vệ an toàn, an ninh biển khi có cứ biến cố nào.
d. Các ca sĩ thu nhập từ năng khiếu của bản thân nhưng vẫn phải đóng tiền thuế thu nhập cá nhân vì đó nhiệm vụ của mỗi công dân.
 

Vận dụng 1 trang 38: Hãy viết một bài tuyên truyền về nghĩa vụ nộp thuế của công dân.
Trả lời:
– Tuyên truyền cho người nộp thuế biết họ có quyền: Được hướng dẫn thực hiện việc nộp thuế; cung cấp thông tin, tài liệu để thực hiện nghĩa vụ, quyền lợi về thuế; được yêu cầu cơ quan quản lý thuế giải thích về việc tính thuế, ấn định thuế; yêu cầu cơ quan, tổ chức giám định số lượng, chất lượng, chủng loại hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu; Được giữ bí mật thông tin theo quy định của pháp luật; Được hưởng các ưu đãi về thuế, hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế; Được ký hợp đồng với tổ chức kinh doanh dịch vụ làm thủ tục về thuế; Được nhận văn bản kết luận kiểm tra thuế, thanh tra thuế của cơ quan quản lý thuế; yêu cầu giải thích nội dung kết luận kiểm tra thuế, thanh tra thuế; bảo lưu ý kiến trong biên bản kiểm tra thuế, thanh tra thuế; Được bồi thường thiệt hại do cơ quan quản lý thuế, công chức quản lý thuế gây ra theo quy định của pháp luật; Được yêu cầu cơ quan quản lý thuế xác nhận việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của mình; Được khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình; Được tố cáo các hành vi vi phạm pháp luật của công chức quản lý thuế và tổ chức, cá nhân khác.

– Tuyên truyền cho người nộp thuế biết họ phải thực hiện các nghĩa vụ đối với Nhà nước, gồm: Đăng ký thuế, sử dụng mã số thuế theo quy định của pháp luật; Khai thuế chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng thời hạn; chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ thuế; Nộp tiền thuế đầy đủ, đúng thời hạn, đúng địa điểm; Chấp hành chế độ kế toán, thống kê và quản lý, sử dụng hoá đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật; Ghi chép chính xác, trung thực, đầy đủ những hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế, khấu trừ thuế và giao dịch phải kê khai thông tin về thuế; Lập và giao hoá đơn, chứng từ cho người mua theo đúng số lượng, chủng loại, giá trị thực thanh toán khi bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ theo quy định của pháp luật; Cung cấp chính xác, đầy đủ, kịp thời thông tin, tài liệu liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế, số hiệu và nội dung giao dịch của tài khoản mở tại ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng khác; giải thích việc tính thuế, khai thuế, nộp thuế theo yêu cầu của cơ quan quản lý thuế; Chấp hành quyết định, thông báo, yêu cầu của cơ quan quản lý thuế, công chức quản lý thuế theo quy định của pháp luật; Chịu trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật trong trường hợp người đại diện theo pháp luật hoặc đại diện theo ủy quyền thay mặt người nộp thuế thực hiện thủ tục về thuế sai quy định

Vận dụng 2 trang 38: Em hãy tìm hiểu và tự đánh giá việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của những người thân trong gia đình em.
Trả lời:
- Những người thân trong gia đình em đã thực hiện tốt nghĩa vụ nộp thuế.