Tóm tắt " Những ngày thơ ấu " của Nguyên Hồng.

Trang hồi kí đã ghi lại cảnh sa sút, tan nát của một gia đình thị dân ở thành phố Nam Định trong khoảng những năm hai mươi, ba mươi của thế kỉ XX. Hồi kí kể về những đau buồn cua một thiếu phụ trong một cuộc hôn nhân miễn cưỡng, một người chồng người cha nghiện ngập, những tủi cực, cô đơn và con đường lêu lổng của một em bé côi, rồi sa ngã dần. Câu chuyện cảm động được tóm tắt như sau:
 
Bà nội của bé Hồng theo đạo, sinh nở 18 lần, nhưng chỉ nuôi sống được 3 người con: một trai, hai gái. Bố của bé Hồng là con thứ hai. Bố của Hồng làm cai ngục; khi Hồng sinh ra, có biết bao nhiêu người nhà của phạm nhân mang đến nhiều vàng bạc, là, gạo thơm, gà béo, trứng mới, cá biển tươi để mừng. Vú bõ thì hả hê vì có số tốt đi hầu hạ nhà "quyền quý". Sau này, mỗi lần bà nội nhắc lại chuyện ấy "có nhiều xúc động lắm". Mẹ Hồng là một phụ nữ xinh đẹp, chỉ bằng một nửa tuổi của bố em. Năm Hồng lên bảy, lên tám, em đã hiểu và thấm thía "sự trái ngược cay đắng" trong tình duyên của bố mẹ. Em vẫn nghe người ta bàn tán về chuyện em Quế là con của cai H. Cứ chiều chiều, khi tiếng kèn "rộn rã, tưng hừng" của toán lính khố xanh đi qua nhà, đôi mắt Hồng lại "sáng lên", gò má "ửng hồng", dắt đứa con trai bé nhỏ ra sân đón đợi "một người tầm thước, gương mặt trắng hồng, mắt sáng, sống mũi hơi cao, hai hàm răng trắng phau"... Mấy năm sau, người cai kèn đổi đi nhà ngục khác, người thiếu phụ ấy "càng bâng khuâng trong đôi mắt thẫn thờ... Và cũng từ đấy, bố mẹ Hồng "không bao giờ nhìn thẳng vào mặt nhau": trong con mắt, giọng nói "bao giờ cũng đượm vẻ trầm lặng, chứa chút hờn tủi".
 
Gia đình sa sút rồi suy sụp hẳn. Bố xin thôi nghề cai ngục, lôi bàn đèn thuốc về nhà, sống âm thầm trong buồng tới. Nhiều tài sản quý giá đều bán sạch. Mẹ buôn bán thua lỗ. Năm 1927, ngôi nhà gạch hai tầng ở phố Hàng Cau, thành phố Nam Định bán đi để trả nợ. Bố trụy lạc, con lêu lổng, lang thang đánh đáo để có tiền ăn quà, giao với những trẻ bụi đời cùng khổ.
 
Rằm tháng tám Trung thu năm sau, khi bà con hang phố "hoan hỉ trước hàn trông trăng" thì bé Hồng và em Quế trong bộ quần xô sổ gấu, đi theo sau chiếc quan cất tiếng khóc não nuột: "Cậu ơi, hư hư cậu ơi là cậu ơi!".
 
Bố chết chưa đoạn tang., mẹ lần hồi ngược xuôi, lúc lên Hà Nội, lúc vào Vinh, xuống Hải Phòng, để vay mượn làm vốn buôn bán. Rồi mẹ chửa đẻ với người khác, phương cầu thực vào tận Thanh Hóa. Hồng và em Quế phải ăn chực nằm chờ ở nhà bà giàu có bị bêu riếu khinh miệt, thậm chí có lần bé Hồng đã bị cô C. "vác củi tụ phang lết chân đi không được nữa". Nhiều đêm, nhiều tháng, Hồng chỉ còn biết sống với những giấc mơ "mong manh, kì thú" của tuổi thơ. 

Đêm Nô-en. với bộ quần áo chúc bâu mỏng và chiếc áo chùng thâm đã toạc vai. Trong làn gió lạnh, bé Hồng cũng đến nhà thờ, em cố lách đám đông để có thể nhìn thấy nhà thờ Chúa, nhưng đã bị người ta đẩy xuống hoặc cốc lỗ đầu. Em phải ra khỏi nhà thờ. Lủi thủi một mình giữa đêm khuya lạnh lẽo. Rồi những đêm đông mưa phùn, gió vi vu lạnh buốt, nằm trên cái phản trong xó nhà tăm tối của cô C. nơi Bến Gỗ. Đắp cái chăn đơn trong ngoài trùm chiếc chiếu, bé Hồng co rúm lại. ngực đau nhói lên, trằn trọc thao thức gà gáy cho đến sáng. Nước mắt cứ ứa ra...
 
Bé Hồng sống trong cô đơn. Không người chăm sóc, tâm trí lư đãng trong giờ học. Một đồng xu cái trong túi, suốt ngày lang thang khắp các cổng chợ, vườn hoa, bến tàu,... đánh đáo, chẳng bao lâu được bạn học và lũ trẻ bụi đời đặt cho cái biệt hiệu "Bật in", một danh hiệu mỉa mai mà Hồng không hề hổ thẹn. Càng ngày càng sa ngã. Nhiều hôm bỏ nhà đi lang thang. Một mùa hè tủi cực đã đến: bị thầy giáo (đánh đập, bắt quỳ vào cái bảng hết buổi học này qua buổi học khác. Oan uổng và đau khổ. Phải bỏ học trước nhục hình cay đắng. Mùa hè năm ấy. bé Hồng 13 tuổi, phải bỏ học "khi cái bàn tay của thầy giáo đã dúi tôi vào góc tường hình phạt và không bao giờ nhấc cho tôi lên nữa. Tôi đứng dậy, mê man chạy như biến ra đường khi tiếng trống lần thứ hai bỗng nổi.