Soạn văn 10 sách Cánh diều, bài 4: Lễ hội Đền Hùng

- Tìm hiểu trước các thông tin liên quan đến Đền Hùng và ngày Giỗ Tổ Hùng Vương.
- Đọc trước hai văn bản Tưng bừng khai mạc lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương 2019 và Những điều cần chú ý khi tham gia lễ hội Đền Hùng 2019.
Trả lời:
- Đền Hùng là tên gọi khái quát của Khu di tích lịch sử Đền Hùng - quần thể đền chùa thờ phụng các Vua Hùng và tôn thất của nhà vua trên núi Nghĩa Lĩnh, gắn với Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng được tổ chức tại địa điểm đó hàng năm vào ngày 10 tháng 3 âm lịch. Hiện nay, theo các tài liệu khoa học đã công bố đa số đều thống nhất nền móng kiến trúc đền Hùng bắt đầu được xây dựng từ thời vua Đinh Tiên Hoàng trị vì. Đến thời Hậu Lê (thế kỷ 15) được xây dựng hoàn chỉnh theo quy mô như hiện tại.
- Ngày giỗ Tổ Hùng Vương hoặc Lễ hội Đền Hùng hoặc Quốc giỗ là một ngày lễ của Việt Nam. Đây là ngày hội truyền thống của Người Việt tưởng nhớ công lao dựng nước của Hùng Vương. Nghi lễ truyền thống được tổ chức hàng năm vào mùng 10 tháng 3 Âm lịch tại Đền Hùng, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ và được người dân Việt Nam trên toàn thế giới kỷ niệm và tôn kính.
- Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng còn là dịp để giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn sâu sắc các Vua Hùng đã có công dựng nước và các bậc tiền nhân kiên cường chống giặc ngoại xâm giữ nước, đồng thời còn là dịp quan trọng để chúng ta quảng bá ra thế giới về một Di sản vô cùng giá trị, độc đáo, đã tồn tại hàng nghìn năm, ăn sâu vào tâm hồn, tình cảm, trở thành đạo lý truyền thống của đồng bào cả nước.
 

Nội dung chính: Văn bản Tưng bừng khai mạc lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương 2019 và Những điều cần chú ý khi tham gia lễ hội Đền Hùng 2019. nói về những thông tin liên quan đến lễ hội Đền Hùng, thời gian diễn ra trong khuôn khổ lễ hội cùng những quy định, hướng dẫn cho các du khách tham gia lễ hội.
 

Câu 1 - Trang 98: Phần in đậm (sa pô) cho biết những thông tin gì?
Trả lời:
Phần in đậm (sa pô) cho biết những thông tin: Thời gian, địa điểm tổ chức và quy mô của lễ hội Đền Hùng năm Kỷ Hợi năm 2019.

Câu 2 - Trang 98: Hình ảnh này có ý nghĩa gì?
Trả lời:
Hình ảnh có ý nghĩa thu hút sự chú ý của người đọc, giới thiệu những tiết mục đặc sắc, hấp dẫn được tổ chức trong lễ khai mạc

Câu 3 - Trang 98: Nội dung chính của lễ hội là gì?
Trả lời:
Nội dung chính của lễ hội nhằm tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống của vùng Đất Tổ, ca ngợi công đức của các vua Hùng, giới thiệu và quảng bá di sản văn hóa của vùng Đất Tổ thiêng liêng.

Câu 4 - Trang 98: Chú ý thái độ của người viết.
Trả lời:
Thái độ của người viết: Người viết không bày tỏ quá nhiều thái độ, quan điểm trong bài viết, chủ yếu thuyết minh cho người đọc hình dung và nắm được những thông tin cơ bản cần biết về lễ hội Đền Hùng.

Câu 5 - Trang 99: Các con số 12.4, 13.4, 14.4 cho biết thông tin gi?
Trả lời:
Các con số 12.4, 13,4, 14.4 cho biết thông tin ngày diễn ra lễ hội: Ngày 12,13,14 tháng 4 (Dương lịch)

Câu 6 - Trang 99: Văn hoá lễ hội thể hiện qua “lễ hội 5 không" như thế nào?
Trả lời:
- Văn hoá lễ hội thể hiện qua “lễ hội 5 không":
+ Không để xe gây ùn tắc giao thông, ảnh hưởng tới quá trình tham gia lễ hội
+ Không để xảy ra tình trạng ép giá, “chặt chém” khách du lịch
+ Không để người ăn xin tràn lan, cản trở lễ hội
+ Không phục vụ đồ ăn kém vệ sinh
+ Không để xảy ra trường hợp phản cảm, không phù hợp trong lễ hội.

Câu 7 - Trang 99: Sơ đồ hướng dẫn di chuyển cung cấp những thông tin gì?
Trả lời:
- Sơ đồ hướng dẫn di chuyển cung cấp những thông tin:
+ Những mốc địa điểm có thể đi xe/ đặt xe tới lễ hội
+ Những con đường khác nhau có thể dẫn tới lễ hội
+ Cách nhanh nhất để đến địa điểm lễ hội
 

Câu 1 - Trang 100: Quan sát hai bản tin (a và b), từ đó nhận xét điểm giống nhau và khác nhau về nội dung và hình thức trình bày của hai bản tin này.
Trả lời:
- Nhận xét điểm giống nhau:
+ Nội dung chính: Thông tin về lễ hội Đền Hùng 2019
+ Nêu được rõ về thời gian, địa điểm tổ chức, các sự kiện theo từng ngày trong khuôn khổ lễ hội.
- Điểm khác nhau giữa hai bản tin:
+ Bản tin a: Bên cạnh những thông tin về thời gian, địa điểm tổ chức, bản tin này với hình thức trình bày bằng ngôn ngữ nên thông tin cụ thể được tới người đọc về quy mô, những đặc sắc trong lễ hội có thể thu hút các du khách tham gia.
+ Bản tin b: Được trình bày bằng hình thức phi ngôn ngữ nên bản tin b giúp người đọc hình dung cụ thể, trực quan hơn với những hình ảnh, thông tin ngắn gọn, dễ nắm bắt. Bản tin gồm có thời gian tổ chức, các yêu cầu cần lưu ý khi tham dự lễ hội và hướng dẫn đường đi.

Câu 2 - Trang 100: Nội dung chính của mỗi bản tin là gì?
Trả lời:
Bản tin A: đưa ra những thông tin về buổi khai mạc lễ hội giỗ tổ Hùng Vương 2019.
Bản tin B: đưa ra những chú ý khi chúng ta tham gia lễ hội Đền Hùng 2019.

Câu 3 - Trang 100: Hãy nêu tác dụng của các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ (hình ảnh và sơ đồ) trong việc thể hiện thông tin chính của hai văn bản.
Trả lời:
- Bên cạnh yếu tố ngôn ngữ, văn bản trên còn sử dụng những phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ như tranh ảnh, sơ đồ, infographic. 
- Tác dụng:
Biến những thông tin phức tạp trở nên đơn giản, trực quan, gần gũi với đời sống và dễ hình dung.
+ Thể hiện, cung cấp thông tin ngắn gọn, trực quan. Bằng các kí hiệu, hình tượng, giúp người đọc khai thác nội dung cần thiết một cách nhanh chóng và dễ nhớ. 
+ Tổ chức thông tin theo một trình tự logic hợp lí, liên kết các phần.

Câu 4 - Trang 100: Quan điểm, thái độ của người đưa tin được thể hiện như thế nào ở hai văn bản trên? Chi tiết nào giúp em nhận ra điều đó?
Trả lời:
- Bản tin A: cho ta thấy được sự hiểu biết của người viết. Được thể hiện qua các chi tiết khi đưa ra những thông tin có trong lễ khai mạc về giỗ Tổ Hùng Vương: thời gian, địa điểm, những sự kiện chính trong lễ hội
- Bản tin B: cho ta thấy được quan điểm, thái độ sống tích cực, tiến bộ, có văn hóa của người viết. Chi tiết thể hiện thái độ sống đó là: Tác giả đã đưa vào bài viết văn hóa lễ hội Đền Hùng – “lễ hội 5 không”: không chỉ nhằm giới thiệu mà còn góp phần tuyên truyền đến người tham dự lễ hội những lưu ý về mặt văn hóa đến lễ hội.

Câu 5 - Trang 100: Theo em, ưu điểm và hạn chế của mỗi dạng bản tin trên là gì? Vì sao?
Trả lời:
* Bản tin dưới dạng ngôn ngữ: 
- Ưu điểm:
+ Thông tin cụ thể, chi tiết
+ Dễ dàng nắm bắt, có thể đọc, truyền đạt nhanh
- Nhược điểm:
+ Khó tiếp cận đến nhiều đối tượng
+ Lượng thông tin dài và nhiều dễ gây rối mắt
+ Không có sự sáng tạo, mới mẻ

* Bản tin dưới dạng hình ảnh, sơ đồ (infographic):
- Ưu điểm:
+ Ngắn gọn, dễ tiếp cận đến nhiều đối tượng
+ Nhiều hình ảnh, sơ đồ minh họa sinh động
+ Nhiều thông tin được sắp xếp hợp lí, mạch lạc
- Nhược điểm:
+ Thông tin chỉ mang tính khái quát, không đầy đủ, chi tiết
+ Đôi khi dễ gây hiểu nhầm, khó hiểu

Câu 6 - Trang 100: Hãy thiết kế một infographic (đồ hoạ thông tin) giới thiệu một lễ hội ở địa phương em đang sinh sống.
Trả lời:
Hội Lim Bắc Ninh