Giải bài tập Công dân 6 - Sách Cánh Diều, bài 6: Tự nhận thức bản thân

Đặt bàn tay trái của mình lên giấy rồi dùng bút vẽ hình bàn tay sao cho bằng với kích cỡ, hình dáng thực của bàn tay. Điền vào bàn tay vừa hoàn thành trên giấy những nội dung sau:
- Ngón cái: 3 điểm mạnh (ưu điểm) của em.
- Ngón trỏ: 1 mục tiêu của em trong năm học này.
- Ngón giữa: 1 điều em từng mơ ước đạt được.
- Ngón áp út: 3 điều quan trọng nhất với em.
- Ngón út: 3 điểm yếu (hạn chế) của em.
Em hãy chia sẻ với các bạn về bàn tay mình vừa vẽ nhé!
Trả lời:
- Ngón cái: 3 điểm mạnh (ưu điểm) của em: Tự tin, chăm chỉ, hòa đồng.
- Ngón trỏ: 1 mục tiêu của em trong năm học này: Đạt danh hiệu HS giỏi.
- Ngón giữa: 1 điều em từng mơ ước đạt được: Được đi tắm biển.
- Ngón áp út: 3 điều quan trọng nhất với em: Gia đình, sức khỏe, bạn bè.
- Ngón út: 3 điểm yếu (hạn chế) của em: Nói nhỏ, ăn chậm, bị cận.
 

1. Tự nhận thức bản thân
a. Đọc thông tin sau trả lời câu hỏi:
? Từ lời khuyên của cô giáo Ngọc đã làm gì để vượt qua trở ngại của bản thân?
Trả lời:
Ngọc đã nghe lời khuyên của cô, đặt mục tiêu khám phá điểm mạnh, điểm yếu và cố gắng vượt qua thử thách của môn khoa học tự nhiên. Kể từ đó, môn khoa học tự nhiên không còn là trở ngại đối với Ngọc.

b. Quan sát hình ảnh trả lời câu hỏi:


Em hiểu thế nào là tự nhận thức bản thân.
Trả lời:
a. Ngọc đã đặt mục tiêu khám phá điểm mạnh, điểm yếu và vượt qua môn khoa học tự nhiên.
b. Tự nhận thức bản thân là nhận ra điểm mạnh, điểm yếu, đặc điểm riêng của mình để hoàn thiện bản thân.

2. Ý nghĩa của nhận thức bản thân
Đọc thông tin trả lời câu hỏi:
a. Những nội dung nào trong thông tin trên cho thấy Quân đã tự tin vào bản thân?
b) Theo em, tự nhận thức bản thân có ý nghĩa như thể nào đỗi với mỗi chúng ta?
Trả lời:
a) Từ câu chuyện trên bạn Quân đã tự tin vào bản thân qua những nội dung sau:
Việc học tập Quân lại càng chú tâm hơn. Em luôn xác định rõ mục tiêu phía trước của mình: Học để thành công, học để đổi đời. Quân ước mơ trở thành bác sĩ để chữa bệnh cho người nghèo. Cuộc sống khó khăn nhưng Quân rất lạc quan và luôn tự tin vào chính mình. Quân cho rằng, tuy mình nhỏ nhưng mình có ý chí phấn đấu; mình phải quyết tâm vượt lên hoàn cảnh.

b) Theo em, tự nhận thức bản thân có ý nghĩa: Tự nhận thức đúng đắn về bản thân giúp chúng ta tin tưởng vào những giá trị của chính mình để phát huy những ưu điểm, hạn chế nhược điểm và kiên định với những mục tiêu đã đặt ra.

3. Cách tự nhận thức bản thân
Các bạn học sinh dưới đây sử dụng ưu điểm gì để tự nhận thức bản thân?


Ngoài các cách trên em còn biết nhận thức bản thân như thế nào?
Trả lời:
- Hình 1: Bạn Mai suy ngẫm về ước mơ, sở thích và ưu điểm, nhược điểm của bản thân.
- Hình 2: Bạn Tiến học hỏi về ưu điểm của bạn Hiếu (học sinh giỏi trong lớp), so sánh mình với tấm gương người tốt để nhận thức bản thân.
- Hình 3: Tập trung nghe cô giáo giảng bài, lấy lời khen cô giáo làm động lực.
- Hình 4: Bạn Tuấn đang lên kế hoạch thay đổi bản thân, đề ra mục tiêu "Tự tin nói trước đám đông".

? Ngoài các cách trên em còn biết nhận thức bản thân bằng cách so sánh mình với tấm gương người tốt để nhận thức bản thân.
Trả lời:
Ngoài các cách trên em còn biết nhận thức bản thân bằng cách so sánh mình với tấm gương người tốt để nhận thức bản thân; lắng nghe những lời nhận xét đánh giá của người khác về mình; nhận thức bản thân qua các bài test tâm lý;…
 

Câu 1. Trong những việc làm sau, việc nào nên làm, việc nào không nên làm để tự nhận thức bản thân? Vì sao?
A. Tự suy nghĩ về những nhược điểm của mình để sửa chữa.
B. Hỏi những người thân và bạn bè về ưu điểm, nhược điểm của mình.
C. Xem bói đề tìm hiếu các đặc điểm của bản thân.
D. Thường xuyên đặt ra các mục tiêu và tự đánh giá việc thực hiện mục tiêu.
E. Luôn tự trách bản thân, ngay cả khi không có khuyết điểm.
Trả lời:
Trong những việc trên việc nên làm là:
A. Tự suy nghĩ về những nhược điểm của mình để sửa chữa.
=> Tự nhận ra những nhược điểm của mình kịp thời là rất tốt từ đó ta có thể lập tức sửa đổi cho phù hợp và tiến bộ hơn 
D. Thường xuyên đặt ra các mục tiêu và tự đánh giá việc thực hiện mục tiêu.
=> Đặt ra mục tiêu ngắn, mục tiêu dài hạn là việc nên làm để đánh giá được thực bản thân
B. Hỏi những người thân và bạn bè về ưu điểm, nhược điểm của mình.
=> Hỏi trực tiếp bạn bè những ưu điểm, nhược điểm của mình để phát huy và sửa đổi.

- Những việc không nên làm: 
E. Luôn tự trách bản thân, ngay cả khi không có khuyết điểm. 
=> Bạn không nên làm thế vì như vậy sẽ làm nhụt đi ý chí và sự tự tin của bạn.
C. Xem bói đề tìm hiểu các đặc điểm của bản thân.
=> Không nên mê tín dị đoan, chỉ có bản thân mới biết bạn có ưu nhược điểm gì.
E. Luôn tự trách bản thân, ngay cả khi không có khuyết điểm. => Bạn không nên làm thế vì như vậy sẽ làm nhụt đi ý chí và sự tự tin của bạn.
C. Xem bói đề tìm hiếu các đặc điểm của bản thân.=> Chỉ có bản thân mới biết bạn có ưu nhược điểm gì.

Câu 2. Hồng rất tự tin vào những ưu điểm của bản thân. Mặc dù hát không hay, nhưng Hồng luôn mơ ước trở thành một ca sĩ nổi tiếng. Hồng nghĩ rằng, muốn làm ca sĩ thì không cần phải hát hay, chỉ cần xinh đẹp, ăn mặc thời trang, biết nhảy múa là được.
Em có đồng ý với suy nghĩ của Hồng không? Vì sao?
Trả lời:
Em không đồng ý với suy nghĩ của Hồng vì bản thân bạn phải có tài năng, thực lực về ca sĩ thì bạn mới có thể trở thành ca sĩ được. Hồng đang không tự nhận thức đúng về bản thân và không nhận thức đúng về nghề ca sĩ. Nếu cứ như vậy chắc chắn Hồng sẽ không thành công trong cuộc sống.

Câu 3. Bạn Minh ở lớp 6A có hoàn cảnh gia đình khó khấn nên thường cảm thấy tự tỉ, mặc cảm về bản thân, nhiều lúc rất muốn thôi học. Một lần, Minh đã đọc trên báo về một tấm gương vượt khó, cũng có hoàn cảnh khó khăn như mình, nhưng đã nỗ lực vươn lên trở thành mọt sinh viên ưu tú, được ra nước ngoài học tập và thành đạt. Minh đã quyết tâm lấy tắm gương đó làm động lực để mình học giỏi và đạt được mơ ước.
a) Minh đã sử dụng cách thức nào để tự nhận thức bản thân?
b) Để tự nhận thức bản thân tốt hơn, theo em bạn Minh nên áp đụng thêm cách thức nào nữa?
Trả lời:
a) Minh sử dụng cách thức là so sánh mình với những tấm gương có hoàn cảnh như mình trên báo để thấy mình cần quyết tâm và cần cố gắng hơn.
b) Để tự nhận thức bản thân tốt hơn, theo em bạn Minh nên áp đụng thêm cách thức so sánh, nhận xét đánh giá của người khác về mình, lập kế hoạch phát huy ưu điểm, tự đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của bản thân và mạnh dạn, quyết tâm theo đuổi ước mơ. Minh nên chia sẻ với bố mẹ, người thân mong muốn của bản thân và nhờ bố mẹ, người thân tư vấn, hỗ trợ cách thực hiện những ước muốn của bản thân.

Câu 1. Em hãy sưu tầm những câu chuyện nói về những người biết phát huy ưu điểm, khắc phục nhược điểm của bản thân để hiện thực hoá ước mơ của mình.
Trả lời:
Hùng phải chuyển lớp, phải xa các bạn lớp cũ, xa những người bạn thân đã gắn bó trong suốt một năm học. Những ngày đầu lớp còn chưa đoàn kết, có nhiều học sinh mới, thấy buồn vì mình chưa thực sự nỗ lực nên học chưa được tốt, rồi kỉ niệm của một lần bị ốm, được cả lớp quan tâm, chăm sóc, rồi thấy yêu và gắn bó với lớp mới hơn… Từ đó, Hùng đã thấy rằng mình là một con người đầy cảm xúc, nhạy cảm và dễ xúc động.

Câu 2. Hãy xác định những điều em thấy hài lòng và những điều em chưa hài lòng về bản thân trong cuộc sống. Lập kế hoạch phát huy những điều em hài lòng và khắc phục những điều em chưa hài lòng theo bảng dưới đây:

Những điều hài lòng		Cách phát huy
Những điều chưa hài lòng		Cách khắc phục

Trả lời:

Những điều hài lòng	Thân thiện, hòa đồng, vui vẻ	Cách phát huy	Luôn có thái độ vui vẻ, tích cực, giúp đỡ mọi người
	Tự tin trước đám đông		Tự tin vào bản thân, luôn giữ thái độ lạc quan, tích cực
	Luôn ngoan ngoãn, chăm chỉ nghe lời, giúp đỡ ông bà, cha mẹ, thầy cô		Tự giác học tập, nghe lời ông bà, cha mẹ, thầy cô
Những điều chưa hài lòng	Chơi game nhiều	Cách khắc phục	Ít chơi game lại, tham gia các hoạt động tập thể khác
	Chưa tự giác thức dậy sớm, phải nhờ mẹ nhắc nhở		Tự đặt báo thức và rèn thói quen dậy sớm
	Viết chữ chưa đẹp		Tự luyện viết chữ, cố gắng mỗi ngày, đặt mục tiêu viết chữ đẹp hơn