Phân tích nhân vật Thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du

Thứ ba - 23/02/2021 09:49

Hướng dẫn lập dàn bài chi tiết và làm bài văn mẫu, đề bài: Phân tích nhân vật Thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du.

I. DÀN Ý

1. Mở bài:
- Nguyễn Du - nhà thơ lớn của thế kỉ XVIII đã sáng tạo nên hình tượng nhân vật bất hủ Thuý Kiều - người con gái tài sắc vẹn toàn.
- Cuộc đời Thuý Kiều là một bi kịch đau thương. Vượt lên những cảnh đời đen tối, phẩm cách của nàng luôn toả sáng: hiếu thảo, nhân nghĩa, thuỷ chung và giàu đức hi sinh.
2. Thân bài:
* Thuý Kiều - người con hiếu thảo:
- Một lòng kính trọng, yêu thương cha mẹ.
- Hi sinh bản thân để đền đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ (Dẽ cho để thiếp bán mình chuộc cha).
- Mười lăm năm lưu lạc, lúc nào nàng cũng nhớ tới cha mẹ, xót xa thương cảm cha yếu, mẹ già; băn khoăn không được gần gũi để chăm nom cha mẹ.
- Khát khao được trở về sum họp cùng cha mẹ. Ngày tái ngộ, Kiều vui mừng vô hạn khi gặp lại gia đình. Nàng coi đó là hạnh phúc lớn nhất:
Trông xem đủ mặt một nhà,
Xuân già còn trẻ huyên già còn tươi...
Được rày tái thế tương phùng,
Khát khao đã thoả tấm lòng bấy nay.
* Thuý Kiều - người tình chung thuỷ:
- Tình yêu của Thuý Kiều với Kim Trọng là tình yêu trong sáng và mãnh liệt. Nàng yêu Kim Trọng hết lòng, cùng chàng thề nguyền gắn bó trăm năm.
- Vì lí do gia đình gặp tai hoạ lớn nên nàng không giữ được lời thề với chàng Kim. Kiều băn khoăn, đau khổ và đi đến quyết định nhờ em gái là Thuý Vân thay mình đền đáp tình chàng: Tình sâu mong trả nghĩa dày...
- Suốt quãng đời lưu lạc, bị sóng gió cuộc đời vùi dập thảm thương, nhưng Thuý Kiều vẫn không nguôi nhớ thương Kim Trọng.
- Trong cái tình của Thuý Kiều đối với Kim Trọng sau ngày tái ngộ còn gắn thêm cái nghĩa. Bởi vẫn còn yêu Kim Trọng, còn tôn thờ mối tình đầu đẹp đẽ, thiêng liêng nên Kiều đã: Đem tình cầm sắt đổi ra cầm kì. (Tình yêu, tình vợ chồng đổi thành tình bạn).
* Thuý Kiều - con người trọng nhân nghĩa:
- Cung cách cư xử của Thuý Kiều chứng tỏ nàng là người trọng nghĩa. Tất cả những ai đã giúp đỡ nàng lúc khốn khó (mụ quản gia, vãi Giác Duyên, sư Tam Hợp, Thúc Sinh...) đều được nàng đền ơn xứng đáng.
- Những kẻ gây ra bao đau khổ, tai hoạ cho cuộc đời nàng (Mã Giám Sinh, Tú Bà, Ưng, Khuyển...) đều bị trừng trị. Riêng đối với Hoạn Thư, Kiều tha tội cho mụ vì nhiều lí do, trong đó có lí do mụ vừa là kẻ thù (đày đoạ Kiều) vừa có lúc là ân nhân của nàng (để mặc cho Kiều trốn khỏi nhà mà không truy bắt).
- Việc báo ân, báo oán của Kiều được nhiều người khen ngợi:
Đã nên có nghĩa có nhân,
Trước sau trọn vẹn xa gần ngợi khen...
* Thuý Kiều - con người nhẹ dạ cả tin:
Vì tin vào lời hứa của Hồ Tôn Hiến nên nàng đã khuyên Từ Hải ra hàng, dẫn đến kết cục tai hại là làm đổ vỡ sự nghiệp và cái chết oan ức của Từ Hải. Cội nguồn sâu xa của hành động sai lầm này là lòng nhân ái, tin người. Kiều thực sự không muốn tiếp diễn cảnh máu chảy đầu rơi; không muốn Từ Hải phải sống ngoài vòng pháp luật và bản thân nàng mong mỏi sớm được sum họp với gia đình. Xét kĩ, ta có thể thông cảm và tha thứ cho Kiều. Nàng đã ân hận, đau khổ đến mức muốn tìm đến cái chết để chuộc lại lỗi lầm.
3. Kết bài:
- Thuý Kiều là một con người có nghĩa, có tình. Mặc dù rơi vào cảnh ngộ éo le, đau khổ triền miên nhưng nàng vẫn giữ được phẩm hạnh tốt đẹp, chẳng khác chi bông sen ngạo nghễ vươn lên trên bùn lầy tăm tối.
- Nhân vật Thuý Kiều đã để lại những bài học đạo lí thấm thía và bổ ích. Đó cũng là giá trị nhân văn sâu sắc của tác phẩm.

II. Bài làm

Bài làm 1:
Nguyễn Du – một đại thi hào của dân tộc, đã để lại cho đời nhiều tác phẩm văn học giá trị có sức ảnh hưởng lớn tới nhiều thế hệ, nổi bật trong số đó phỉa kể đến Truyện Kiều – một kiệt tác văn học Việt Nam. Bằng tâm huyêt và tài năng của mình, ông xây dựng thành công một hình tượng nhân vật bất hủ là Thúy Kiều – người con gái tài sắc vẹn toàn.

Thúy Kiều là người con gái xinh đẹp, hiếu thảo, có tài năng và đức độ hơn người. Trước tai họa bất ngờ của gia đình, cha bị vu oan, bị tra tấn dã man; nhà cửa bị lũ sai nha đầu trâu mặt ngựa cướp phá tan hoang, Kiều quyết định hành động ngoài dự tính của mọi người, ngoài dự tính của chính bản thân nàng: bán mình chuộc cha. Kiều đã gạt chữ tình sang một bên để đáp đền chữ hiếu. Suốt mười lăm năm lưu lạc “trải qua bao cuộc bể dâu”, nhưng không lúc nào Kiều nguôi nhớ đến gia đình và cha mẹ. Mặc dù cuộc đời nàng chìm ngập trong nỗi bất hạnh, đau thương, nhưng nàng vẫn cố gắng vươn lên và phẩm hạnh của nàng luôn tỏa sáng.

Lo xong cho cha mẹ yên bề, Kiều mới nghĩ đến tình yêu đầu đời thiêng liêng của mình với Kim Trọng. Nhớ tới lời hẹn ước, nàng nhờ Thuý Vân thay mình đền đáp tình chàng:

Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ thay lời nước non.
Rồi Kiều mới cảm nhận nỗi đau của chính mình:
Ôi Kim lang, hời Kim lang !
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!

Lúc ở lầu Ngưng Bích, xa nhà chưa bao lâu mà nàng tưởng như đã trải qua biết “mấy nắng mưa”. Nàng hình dung cảnh cha mẹ đang ngóng chờ, rồi lo lắng ai sẽ thay mình chăm sóc khi cha mẹ về già.

Khi phải chấp nhận là gái lầu xanh, Kiều đau đớn tột cùng, càng nhớ cha nhớ mẹ. Nàng ân hận vì đã không làm tròn chữ hiếu, phải sống trong tủi nhục ê chề. Thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần, nhưng không lúc nào nàng quên được Kim Trọng:

Tiếc thay chút nghĩa cũ càng,
Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng.

Là người con gái tài sắc vẹn toàn, Kiều cũng là một người sống có nhân, có nghĩa. Khi có cơ hội, nàng trả ẩn trước, báo oán sau. Những người giúp đỡ nàng, nàng đều đền ơn rất hâu. Còn với những kẻ đã gây ra tội ác, nàng rat ay quyết liệt và dứt khoát. Hành động của nàng là hợp ý trời, lòng người và cũng là chân lí cuộc đời.

Sau khi báo ân báo oán, mọi cơ cực, oán trái, gian truân của đời Kiều như được trút sạch. Từ địa vị thấp hèn, Kiều có được địa vị, sống cuộc sống hạnh phúc, vinh hoa phú quý. Tưởng như mọi khổ ải đã chấm dứt, nào ngờ tai họa lại ập xuống mà nàng vừa là thủ phạm vừa là nạn nhân. Vì tin lời hứa của Hồ Tôn Hiến, Kiều đã khuyên Từ Hải ra hàng để rồi bị lừa mà “chết đứng”. Ân hận, nàng tìm đến cái chết dế chấm dứt. Cội nguồn sâu xa của hành động sai lầm này là lòng nhân ái, nhẹ dạ tin người. Xét kĩ, ta có thể thông cảm và tha thứ cho nàng.

Nhưng rồi, một lần nữa, nàng được cứu sống. Bấy giờ nàng được đoàn tụ bên người thân và gia đình. Sau mười lăm năm, gặp lại chàng Kim, tái hợp tình xưa nghĩa là chuyện hiển nhiên, nhưng cũng bởi trân trọng tình mình, tình người mà Kiều đã:

Đem tình cầm sắt đổi ra cầm kì,

Nàng từ chối tất cả mọi lời khuyên. Trước sau, Kiều vẫn chấp nhận thiệt thòi, hi sinh hạnh phúc của mình cho người khác. Tấm lòng nàng thật đáng ngợi ca muôn đời.

Đọc Truyện Kiều, ta cảm tưởng như tác giả dành trọn những yêu thương, trân trọng, xót xa cho Thúy Kiều – một người con gái tài hoa mà bạc mệnh. Tác phẩm như một tiếng kêu bi ai về thân phận người phụ nữ bị chà đạp cả về phẩm hạnh, nhân cách trong xã hội phong kiến đương thời.

Bài làm 2:
Nguyễn Du là một đại thi hào của dân tộc Việt Nam. Ông đã cống hiến cho nền văn học nước nhà rất nhiều tác phẩm đặc sắc. Một trong những tác phẩm xuất sắc để đời của Nguyễn Du đã trở thành “cuốn sách gối đầu giường của bao thế hệ” là truyện Kiều. Nhân vật Thúy Kiều trong tác phẩm là một người con gái tuyệt thế giai nhân, tài năng, có hiếu với mẹ cha, sống tình nghĩa nhưng lại gặp biết bao truân chuyên, sóng gió trong cuộc đời.

Thúy Kiều được miêu tả qua ngòi bút của Nguyễn Du là một người con gái có vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
“Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn.
Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành”.

Vẻ đẹp của Kiều “sắc sảo mặn mà”, đôi mắt nàng sáng long lanh như nước mùa thu, lông mày đẹp thanh tú như dáng núi mùa xuân. Tác giả không tả nhiêu về Kiều mà chỉ xoay quanh đôi mắt nàng bởi lẽ đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, là sự tinh anh của trí tuệ. Hình ảnh “làn thu thủy nét xuân sơn” đã làm nổi bật vẻ đẹp của Thúy Kiều, một vẻ đẹp tuyệt diệu. Nàng Kiều đẹp đến mức “nghiêng nước nghiêng thành”, đến “hoa” cũng phải “ghen” vì “thua thắm”, “liễu” cũng phải “hờn” vì “kém xanh”.

Kiều không chỉ có vẻ đẹp quốc sắc thiên hương mà nàng còn là một người con gái tài năng, “cầm kỳ thi họa” đều giỏi giang:

“Thông minh vốn sẵn tính trời
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một chương.”

Kiều quả là một người tài hoa, “thi họa” “ca ngâm” nàng đều giỏi. Nàng rất có tài và tài nào cũng đạt đến đỉnh cao. Vôn tính thông minh trời ban, nàng “làu bậc ngũ âm”, tài năng trí tuệ thật đáng ngưỡng mộ. Một người con gái vừa xinh đẹp lại có nhiều tài như Kiều quả là hiếm có, đáng trân trọng hơn một viên ngọc quý.

Thúy Kiều là một người con gái tài sắc vẹn toàn, nàng cũng sống luôn biết kính trên nhường dưới, là người sống có hiếu với mẹ cha. Điều đó được thể hiện rõ nhất khi gia đình Kiều bị mắc oan, Kiều đã hi sinh thân mình, quyết bán mình để cứu cha và em trai thoát khỏi cảnh tù tội.

“Quyết tình nàng mới hạ tình
Rẽ cho để thiếp bán mình chuộc cha”

Rồi đến khi bị giam lỏng ở lầu Ngưng Bích, nàng vẫn nghĩ tới cha mẹ ở quê nhà, nàng lo lắng suy nghĩ không biết ai sẽ là người chăm lo cho cha mẹ khi về già, lúc tuổi cao sức yếu:

“Xót người tựa cửa hôm mai
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.”

Tưởng tượng ra hình ảnh “tựa cửa” của mẹ cha ngày ngày vò võ ngóng trông trong sự chờ mong khắc khoải, nàng nhớ tới Sân Lai “gốc tử” tất cả đã đổi thay. Đó là dấu hiệu của thời gian dần trôi qua lặng lẽ, cũng là lúc cha mẹ rồi sẽ dần dần già yếu. Nghĩ tới đây thôi Kiều đã day dứt khôn nguôi. Đó là nỗi niềm đau đáu của đứa con đầu lòng không được phụng dưỡng mẹ cha lúc tuổi già sức yếu, không giữ trọn đạo hiếu làm con. Kiều không biết giờ này ở quê, ai sẽ là người “quạt nồng ấp lạnh” cho cha mẹ. Tới đây, người đọc càng thấy cảm thông và trân trọng Thúy Kiều hơn. Bởi dù nàng đã hi sinh bản thân để cứu gia đình, cứu cha mẹ nhưng vẫn luôn đau đáu nhớ về cha mẹ. Nàng quả là một người con gái có tấm lòng hiếu thảo, nhân hậu đáng trân trọng.

Với mẹ cha thì luôn luôn hiếu kính, còn với tình yêu nàng luôn muốn giữ trọn chữ tình. Dù phải bán mình cứu cha nhưng nàng vẫn nghĩ đến lời thề nguyện với chàng Kim Trọng. Trước khi ra đi nàng đã trao duyên lại cho cô em gái Thúy Vân. Nhờ em giúp mình kết duyên với chàng Kim:

“Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.”

Dù là người con gái có sắc, có tài lại hiếu kính mẹ cha, sống có tình có nghĩa nhưng Thúy Kiều lại gặp biết bao sóng gió, trái ngang trong cuộc đời. Gia đình gặp họa, nàng phải bán mình chuộc cha. Kiều đau đớn, nhục nhã ê chề khi trở thành món hàng bị đưa đẩy:

“Nỗi mình thêm tức nỗi nhà
Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng.
Ngại ngùng rợn gió e sương,
Ngừng hoa bóng thẹn trông gương mặt dày.”

Kiều thẩy tủi hổ và tội nghiệp hơn khi ý thức về nhân phẩm của mình. Nàng “ngại ngùng” trong từng bước đi, ê chề trong cảm giác “thẹn” và thấy “mặt dày” trước gương. Thật đau khổ cho người con gái hông minh, xinh đẹp, tài năng như nàng mà lại bị đem ra buôn bán “kỳ kèo bớt một thêm hai” rồi “ngã giá vàng ngoài bốn trăm”.

Sóng gió nối tiếp sóng gió khi nàng bị đưa vào lầu xanh rồi lại bị giam lỏng nơi lầu Ngưng Bích. Một mình nàng đối chọi với sự cô đơn, lạnh lẽo không một người sẻ chia nơi đất khách quê người:

"Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa.
Buồn trông ngọn nước mới xa
Hoa trôi man mác biết là về đâu.
Buồn trông nội cỏ dầu dầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh,
Buồn trông gió cuốn mặt ghềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.”

Nỗi buồn của Kiều đã dâng lên đến đỉnh điểm. Hình ảnh “thuyền” với “cánh buồm”, “hoa trôi man mác” cho thấy nỗi lo âu của Kiều trên hành trình lưu lạc mờ mịt. Nàng thương cho số phận nhỏ bé như “hoa trôi man mác” trôi dạt giữa dòng đời vô định. Hình ảnh “nội cỏ dầu dầu” báo hiệu một tương lai mờ mịt héo tàn. Trải dài đến chân mây mặt đất là “một màu xanh xanh”, xanh của nỗi buồn, xanh dầu dầu của sự tàn lụi, héo úa và vô vọng. “gió cuốn” cùng “ầm ầm tiếng sóng” là khung cảnh thiên nhiên bao la, dữ dội. Tất cả như đang bủa vây lấy người con gái lưu lạc trong nỗi buồn đau, cô liêu, hãi hùng.

Nguyễn Du đã xây dựng rất thành công nhân vật Thúy Kiều. Nàng là hiện thân của người phụ nữ sống dưới xã hội phong kiến đầy bất công. Tuy là một người con gái tài sắc vẹn toàn, hiếu kính mẹ cha, sống tình nghĩa nhưng lại gặp nhiều long đong, bất hạnh trong cuộc đời. Qua hình ảnh nàng Kiều, tác giả xót thương cho thân phận bi kịch của người phụ nữ nhưng đồng thời cũng ngợi ca những khát vọng chân chính của họ.

Tags: văn mẫu lớp 9, Truyện Kiều của Nguyễn Du, Phân tích nhân vật Thúy Kiều, Cuộc đời Thuý Kiều

Ý kiến bạn đọc