- Những chi tiết, sự việc trong truyện được xây dựng từ những hiện thực đời sống (đời sống con người và đời sống các loài vật) và trí tưởng tượng của em (tưởng tượng dựa trên mối quan hệ lô gic giữa các chi tiết, sư việc trong truyện). Chú ý rằng, các chi tiết, sự việc áy phải mang những ý nghĩa tư tưởng – thể hiện những bài học tích cực nhất định.
- Truyện được kể băng ngôi thứ nhất, người kể chuyện xưng “em” hoặc “tôi”. Bài viết sử dụng kết hợp linh hoạt các phương thức biểu đạt: tự sự (kể các sự việc), miêu tả (hình dáng các loài vật, bản thân khi bị biến hình), biểu cảm (suy nghĩ, cảm xúc của bản thân trong thời gian bị biến hình).
- Bài làm cần đủ những ý chính sau:
Mở bài:
+ Kể về lỗi lầm mà em mắc phải (hành hạ một trong những con vật đã nêu trên / vì lười nhác ích kỉ, nói dối,...).
+ Hình phạt mà em phải nhận: bị Bụt / Tiên / thần của các loài vật biến thành một trong các loài vật trên.
Thân bài:
Kể về ba ngày em bị biến hình, những điều thú vị và rắc rối lần lượt xảy ra theo mức tăng tiến trong ba ngày ấy (những sự điều thay đối đó phải có sự phù hợp với con vật mà em bị biến hình):
+ Cảm nhận đầu tiên của em: ngỡ ngàng, sửng sốt với hình dáng mới.
+ Những điều thú vị: hiểu được tiếng nói của loài vật; được khám phá những nơi nhỏ bé, tưởng như rất quen thuộc (bể nước, gầm giường, mái nhà, lùm cây, chum gạo...); phát hiện được những bí mật hàng ngày không lí giải được của các con vật; được thử những cảm giác mới (bay nhảy, hót, lượn, leo trèo,...)...
+ Những điều rắc rối: bị các loài vật khác rượt đuổi (chó mèo trêu chọc nhau, chuột bị mèo rượt đuổi, cá bị mèo rình, chim bị săn bắn,...); khó khăn trong việc tìm cái ăn; quen thức ăn của người, những thói quen của người nên gặp rắc rối,...
+ Khao khát muốn trở lại làm người: không được mẹ chăm sóc, chơi đùa chuyện trò với bạn bè... nhớ người thân,…
Kết bài:
+ Chuyến phiêu lưu của em kết thúc như thế nào?
+ En đã rút ra được bài học gì từ cuộc phiêu lưu kì lạ của mình?
B. Bài văn mẫu
"Xoảng!" - Chiếc lọ hoa rơi khỏi tay tôi, vỡ tan. Bố hoảng hốt chạy vào: "Có chuyện gì vậy con?". Mặt tôi tái mét, chả là cái bình này bố tôi quý lắm. Đang không biết nói sao thì con Miu đi qua tôi đổ ngay cho nó làm vỡ. Thế là con mèo nhỏ không được ăn cơm tối, ánh mắt nó như trách tôi: "Cô chủ! Sao lại đổ lỗi cho Miu?". Nhưng tôi lơ đi, về giường ngủ. Đột nhiên, một thứ ánh sáng kỳ ảo xuất hiện, một ông lão có bộ râu trắng dài, cầm cây gậy lóng lánh bước tới: "Con đã làm một điều sai trái! Con sẽ phải biến thành cá vàng trong ba ngày" - Nói rồi ông vung gậy biến mất. Tôi lo lắng nhìn lại, tay, chân vẫn còn đủ cả, vậy là tôi yên chí đi ngủ vì nghĩ rằng đó chỉ là một giấc mơ.
Sáng hôm sau, khi vừa tỉnh giấc, tôi đã thấy mọi người ngồi ăn sáng, kể cả con Miu cũng đã được phần cá riêng. Tôi vừa chạy ra vừa nói: "Bố kỳ quá! Sao không gọi con dậy?". "Binh!" - Tôi xoa đầu khi đập vào tấm kính trong, đau quá! Ai lại để kính ở đây? Tôi chột dạ nhìn lại. Ồ, không! Tôi đang ở trong cái bình thủy tinh nhỏ, có cả rong nữa. "Chẳng lẽ cụ già ấy nói đúng?" - Tôi tự hỏi rồi nhìn lại. Trời ơi, cả người tôi phủ một lớp vảy vàng óng với những vây mỏng. Ôi! Tôi còn đang sống được ở trong nước nữa. Bỗng một con quái vật xuất hiện với cái mặt to lớn khủng khiếp, mắt xanh và cái lưỡi đỏ lòm... Tôi đứng như trời trồng đợi chết. "Miu! Không được trêu cá vàng!" - Tiếng em tôi - nó bế con quái vật ấy đi rồi. Hóa ra con quái vật đó là Miu, thường nó hiền vậy mà cũng có lúc trông dữ tợn quá. Tôi vội hét lên: "Thu ơi! Thu à! Giúp chị với! Giúp chị thoát khỏi đây với!". Hỏng rồi, nó không nghe thấy tiếng tôi. Tôi cảm thấy tuyệt vọng quá! Tôi còn phải đi học, tôi còn bạn bè, thầy cô, hôm nay tôi đã hẹn tụi bạn đến sinh nhật tôi rồi mà! Đến mọi người trong nhà cũng còn không nhận thấy sự biến mất của tôi, giống như tôi đã nổ tung như bong bóng xà phòng vậy... Rồi cả một ngày đằng đẵng trôi qua: không học, không chơi, không làm gì cả. Cả một ngày chỉ được mấy hạt thức ăn cho cá hồng hồng trông như thuốc chuột, chẳng dám ăn. Và một nỗi sợ hãi bám lấy tôi, ánh mắt của con Miu nhìn tôi như căm giận, tôi cố lơ đi. Ngày thứ hai, không có gì, tôi vẫn không ăn, không uống mặc dù bụng đã đói meo và vẫn là đôi mắt đáng sợ của Miu con đang nhìn tôi chằm chằm. Tôi có cảm giác nó sắp vồ lấy tôi nhưng còn e sợ điều gì đó...
Và ngày thứ ba, ngày cuối cùng tôi phải là cá vàng đã tới, tôi cảm giác như thời gian trôi thật chậm và tôi muốn giục nó phải nhanh lên, nhanh nữa lên để tôi có thể biến lại thành người. Hôm nay là chủ nhật, bố mẹ và em tôi sẽ đi chơi công viên, tôi cũng muốn lắm nhưng tôi biết rằng có la lên thì cũng chẳng được gì nên đành cắn răng chịu vậy. "Rầm" - Cánh cửa vừa đóng vào, con Miu lao ngay đến chỗ tôi, qua mặt kính trông nó to hơn, dữ tợn hơn, mắt nó nhe những chiếc răng nhọn hoắt ra và để lộ một cổ họng đỏ lòm. "Méo!" - Một tiếng kêu chát chúa, nó giơ móng vuốt lên... "Không! Tao là chủ mày cơ mà! Nhận ra đi! Đừng đụng vào tao! Á! Á!" - Tôi hét lên. "Bốp!" Cái bình vỡ tan, tôi rơi ra: "Khó thở quá! Khó thở quá! Ai giúp tôi với!". Tôi nhận ra cái chậu nước trước mặt: "Phải đến được đó! Mình chưa muốn chết khi chưa biến thành người đâu!". Tôi cố giãy giụa, đến rồi nhưng cái chậu cao quá làm sao đây. Bỗng cái chậu nghiêng về phía tôi, không còn thời gian suy nghĩ tôi nhảy lên, ráng lấy hết sức nhảy vào chậu nước: "Tõm". Con Miu lao về phía tôi. "Cạch" - Cửa mở ra, tiếp theo là cái giọng the thé của em tôi: "Đang vui thì mưa!". Con Miu biến mất từ lúc nào. May quá! Cảm ơn trời!
Đêm đã buông. Tôi cảm thấy thật hồi hộp làm sao. Bụt hiện lên gõ xuống đất ba cái, tôi lớn lên làm người. "Cảm ơn Bụt! Cảm ơn cô Chậu nhé! Tôi đi đây!".
"Trang ơi! Dậy! Con" - Tôi mở mắt và thấy mẹ đang ngồi bên cạnh. "Tối qua con cứ nói lung tung, làm mẹ lo quá!" - Mẹ nói. Hóa ra chuyện đêm qua chỉ là giấy mơ thôi sao? Tôi chạy vội ra bếp, ôm lấy Miu: "Miu ơi! Xin lỗi! Chị sẽ không bao giờ làm vậy nữa đâu!".