Thí dụ về các kiểu cấu trúc lặp trong Pascal

Thí dụ: Viết chương trình tính tổng bình phương của n số nguyên đầu tiên.
Sn = 1² + 2² + 3² + ... + n².

• Dùng cấu trúc FOR
PROGRAM Tong_binh_phuong_1 ;
VAR
      S, n, i : Integer ;
BEGIN
      WRITELN ('CHƯƠNG TRÌNH TÍNH TỔNG BÌNH PHƯƠNG*');
      WRITE (‘Bạn muốn tính bao nhiêu số :') ;
      READLN (n) ;
      S := 0 ;
      FOR 1 := 1 TO n DO
           S := S + (i*i) ;
     WRITELN (* Tổng bình phương của :, . 'số là :’ S) ;
     READLN ;
END.

• Dùng cấu trúc WHILE
PROGRAM Tong_binh_phuong_2 ;
VAR
     S, n, i : Integer ;
BEGIN
      WRITELN (*CHƯƠNG TRÌNH TÍNH TỔNG BÌNH PHƯƠNG*');
      WRITE ('Bạn muốn tính bao nhiêu số :') ;
      READLN (n) ;
      S := 0 ;
      i := 1 ;
     WHILE i <= n DO
          BEGIN
               S := s + (i*i) ;
               i := i + 1 ;
          END ;
     WRITELN (’Tổng bình phương của :’, n, 'số là', S) ;
     READLN ;
END.

• Dùng cấu trúc REPEAT ... UNTIL
PROGRAM Tong_Binh_Phuong_3 ;
VAR
      S, n, i : Integer ;
BEGIN
     WRITELN ( CHƯƠNG TRÌNH TÍNH TỔNG BÌNH PHƯƠNG*’);
     WRITE ('Bạn muốn tính bao nhiêu số :');
     READLN (n) ;
     S := 0 ;
     i := 1 ;
     REPEAT
          S:=S + (i*i);
          i := i + 1 ;
    UNTIL i > n ;
    WRITELN (•* Tổng bình phương của', n, 'số là', S) ;
     READLN ;
END.
Trong trường hợp này, ta nên sử dụng cấu trúc nào ? Rõ ràng là cấu trúc FOR gọn hơn.
Còn trường hợp sau đây thì sao ?
Giả sử trong một đoạn chương trình nào đó, ta cần nhập vào một số nguyên dương. Nếu chẳng may gõ vào một sô' âm thì máy yêu cầu nhập lại.
• Nếu viết bằng REPEAT.. UNTIL thì:
...
REPEAT
WRITE ('- Nhập vào 1 số =') ;
READLN (so);
UNTIL so >= 0 ;
…
Nếu viết bằng WHILE.. DO thì :
…
WRITE (’- Nhập vào 1 số =') ;
READLN (so) ;
WHILE so <= 0 DO
BEGIN
     WRITE ('- Nhập vào 1 số =') ;
     READLN (so) ;
END ;

Có phải viết bằng cấu trúc REPEAT.. UNTIL rõ ràng và tự nhiên hơn ? Vì vậy trong một chương trình, ta nên lựa chọn chỗ nào thì dùng cấu trúc lặp này, chỗ nào thì dùng cấu trúc khác. Để có được “nghệ thuật” này, chúng ta cần viết nhiều chương trình và tự rút ra kinh nghiệm.