Soạn Tiếng Việt 4 sách Kết nối tri thức, bài 8: Đò ngang

* Khởi động

Trao đổi với bạn về những điểm giống và khác nhau giữa hai con thuyền trong tranh dưới đây.
Trả lời:
Giống nhau:    
- Đều là loại đồ vật có thể di chuyển trên mặt nước
- Chở người và đồ vật trên đường thủy
- Hoạt động dưới sự điều khiển của con người
- Chủ yếu làm từ gỗ

Khác nhau:
Thuyền nan:
- Có mái che màu đen hình vòm    
- Chở được ít người hơn    
- Di chuyển hoàn toàn nhờ vào sức người chèo thuyền  
- Chỉ di chuyển trong phạm vi ngắn như sông    

Thuyền buồm
- Có cánh buồm lớn màu đỏ
- Chở được nhiều người hơn
- Cánh buồm khi no gió sẽ giúp thuyền chạy nhanh, khỏe mà không cần người lái thuyền dùng sức
- Có thể di chuyển đường dài như biển
 

* Đọc văn bản

Trời chưa sáng, bên kia sông đã vang lên tiếng gọi: "Ơ... đò....”. Đò ngang tỉnh giấc, vội vã quay lái sang sông đón khách.
Ngày nào cũng vậy, bất kể sớm khuya, đò ngang chăm chỉ lo việc đưa đò giữa hai bờ sông. Đôi lúc, đò ngang nhìn thấy anh thuyền mành đi qua. Thuyền mành vạm vỡ, to lớn, giương cao cánh buồm lộng gió, lướt sóng ào ào, giống như con chim khổng lồ cất cánh tung bay đến những bến bờ xa. Chắc ở những nơi đó có biết bao cái mới lạ để thuyền mành học hỏi, giúp anh ấy lớn lên. Mỗi lần nghĩ vậy, đò ngang lại cảm thấy đôi bờ của mình quá chật hẹp, muốn vứt bỏ tất cả để được đến một nơi nào đó mới và rộng lớn hơn.
Một buổi trưa nắng, đò ngang nằm nghỉ ở bến nước, chợt thuyền mành ghé đến. Đò ngang reo to:
- Chào anh thuyền mành! Đã lâu anh mới ghé lại!
- Chào bạn thân mến! Tôi lại đi ngay vì còn ghé nhiều bến.
- Tuyệt quá! Những nơi anh đến có bao điều mới lạ giúp anh thêm hiểu biết. Tôi chỉ mong được như vậy.
Thuyền mành nghĩ ngợi rồi nói:
- Thực ra ở bất cứ đâu cũng có những điều để chúng ta học hỏi. Như ở ngay bến sông này, anh được gặp rất nhiều thuyền từ khắp nơi đổ về. Và mỗi ngày anh đều đón hàng trăm khách mới, mỗi người một vẻ.
Thấy đò ngang đăm chiêu, thuyền mành nói với giọng thân mật:
- Quan trọng nhất là đò ngang được mọi người quý mến vì làm công việc nối lại đôi bờ. Mỗi khi đò ngang cập bến, mọi người đều ùa ra reo mừng. Quả thật, tôi cũng muốn được như vậy.
Bên kia sông chợt vang lên tiếng: "Ơ... đò....” Đò ngang chào thuyền mành rồi vội vã sang sông đón khách. Từ ngữ:
Đăm chiêu: có vẻ đang phải băn khoăn, suy nghĩ.
 

* Trả lời câu hỏi:

Câu 1 - Trang 35: Thuyền mành hiện ra như thế nào trong cảm nhận của đò ngang?
Trả lời:
Trong cảm nhận của đò ngang, thuyền mành hiện ra một cách vạm vỡ, to lớn, giương cao cánh buồm lộng gió, lướt sóng ào ào, giống như con chim khổng lồ cất cánh tung bay đến những bến bờ xa. 

Câu 2 - Trang 35: Đò ngang nhận ra mình khác thuyền mành như thế nào?
Trả lời:
Đò ngang nhận ra đôi bờ của mình quá chật hẹp, muốn vứt bỏ tất cả để được đến một nơi nào đó mới và rộng lớn hơn.

Câu 3 - Trang 35: Theo em, thuyền mình muốn nói gì với đò ngang qua câu: “Ở bất cứ đâu cũng có những điều để chúng ta học hỏi.”?
Trả lời:
Thuyền mành muốn nói với đò ngang rằng chỉ cần chúng ta có lòng ham học, mong muốn học hỏi thì dù ở bất cứ đâu, bất cứ khi nào chúng ta đều có thể tìm học được những điều mới mẻ. Sự học hỏi vốn không có giới hạn. Việc học không bị giới hạn bởi một không gian hay thời gian nào vì thế do dù là những nơi tưởng chừng như nhỏ bé, quen thuộc nhất cũng chứa đựng nhiều bài học có giá trị.

Câu 4 - Trang 35: Thuyền mành giúp đỡ ngang nhận ra giá trị của mình như thế nào?
Trả lời:
Thuyền mành giúp đò ngang nhận ra giá trị riêng của mình bằng cách chỉ ra cho đò ngang thấy: ở ngay bến sông này, anh được gặp rất nhiều thuyền từ khắp nơi đổ về. Và mỗi ngày anh đều đón hàng trăm khách mới, mỗi người một vẻ. Quan trọng nhất là đò ngang được mọi người quý mến vì làm công việc nối lại đôi bờ. Mỗi khi đò ngang cập bến, mọi người đều ùa ra reo mừng.

Câu 5 - Trang 35: Theo em, câu chuyện muốn nói với chúng ta điều gì? Chọn câu trả lời dưới đây hoặc nêu ý kiến của em.
A. Ở đâu cũng có những điều mới lạ cho chúng ta học hỏi.
B. Mỗi người một việc, việc nào cũng đáng quý.
C. Người chăm chỉ làm tốt công việc của mình sẽ được tôn trọng và yêu quý.
Trả lời:
A. Ở đâu cũng có những điều mới lạ cho chúng ta học hỏi.
B. Mỗi người một việc, việc nào cũng đáng quý.
 
* Luyện tập
Câu 1 - Trang 36: Tìm cách giải thích ở cột B phù hợp với thành ngữ ở cột A.


Trả lời:


Câu 2 - Trang 36: Thành ngữ nào có thể thay cho bông hoa trong mỗi câu sau?
a. Em rất nể phục Lâm, vì bạn ấy là người rất sáng tạo, ......., giúp lớp em luôn dẫn đầu cả trường trong các hoạt động chung.
b. Lớp chúng em .........., chẳng bạn nào giống bạn nào.
c. Chị ấy .........., nhanh thoăn thoắt, loáng một cái đã xong việc.

Trả lời:
a. Em rất nể phục Lâm, vì bạn ấy là người rất sáng tạo, dám nghĩ dám làm, giúp lớp em luôn dẫn đầu cả trường trong các hoạt động chung.
b. Lớp chúng em mỗi người một vẻ, chẳng bạn nào giống bạn nào.
c. Chị ấy miệng nói tay làm, nhanh thoăn thoắt, loáng một cái đã xong việc.