Đề cương ôn tập thi giữa kì 1, môn: Ngữ Văn 8 Kết nối tri thức

I. Đọc hiểu:
1. Văn bản: Thơ thất ngôn bát cú Đường luật (Ngoài chương trình sách giáo khoa)
* Cần nắm các nội dung sau:
- Thể thơ, cách gieo vần, cách ngắt nhịp, phép đối, nhân vật trữ tình.
- Hình ảnh, chi tiết, tình cảm, cảm xúc nhân vật trữ tình được thể hiện trong bài thơ
- Chủ đề, nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của bài thơ
- Thông điệp, suy nghĩ và hành động của bản thân.

2. Tiếng việt:
1. Từ tượng hình, từ tượng thanh
2. Biện pháp tu từ đảo ngữ
3. Các biện pháp tu từ: Điệp ngữ, so sánh, nhân hóa…
4. Giải nghĩa từ

II. Làm văn:
Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học (bài thơ tứ tuyệt Đường luật/thất ngôn bát cú Đường luật)

III. Gợi ý một số văn bản thơ
1. Thơ Thất ngôn bát cú:
Bài 1. Bạn đến chơi nhà – Nguyễn Khuyến:
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây ta với ta!

Bài 2. Qua đèo Ngang – Bà Huyện Thanh Quan:
Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.

Bài 3. CHẠY GIẶC - Nguyễn Đình Chiểu
Tan chợ vừa nghe tiếng súng Tây,
Một bàn cờ thế phút sa tay!
Bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ chạy,
Mất ổ bầy chim dáo dác bay.
Bến Nghé của tiền tan bọt nước,
Ðồng Nai tranh ngói nhuốm màu mây.
Hỏi trang dẹp loạn rày đâu vắng
Nỡ để dân đen mắc nạn này?

Bài 4. Chiều hôm nhớ nhà – Bà Huyện Thanh Quan:
“Chiều trời bảng lảng bóng hoàng hôn,
Tiếng ốc xa đưa vẳng trống đồn.
Gác mái, ngư ông về viễn phố,
Gõ sừng, mục tử lại cô thôn.
Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi,
Dặm liễu sương sa khách bước dồn.
Kẻ chốn Chương Đài, người lữ thứ,
Lấy ai mà kể nỗi hàn ôn?”.

Bài 5. Vịnh nước lụt - Nguyễn Khuyến
Tỵ trước Tỵ này chục lẻ ba,
Thuận dòng nước cũ lại bao la.
Bóng thuyền thấp thoáng dờn trên vách,
Tiếng sóng long bong vỗ trước nhà.
Bắc bậc người còn chờ chúa đến,
Đóng bè ta phải rước vua ra.
Sửa sang việc nước cho yên ổn,
Trời đã sinh ta ắt có ta.

Bài 6. Nước lụt Hà Nam – Nguyễn Khuyến
Quai Mễ Thanh Liêm đã lở rồi,
Vùng ta thôi cũng lụt mà thôi
Gạo dăm ba bát cơ còn kém,
Thuế một vài nguyên dáng vẫn đòi.
Tiếng sáo vo ve chiều nước vọng.
Chiếc thuyền len lỏi bóng trăng trôi.
Đi đâu cũng thấy người ta nói,
Mười chín năm nay lại cát bồi.
                                                 
2. Thơ Tứ tuyệt Đường luật:
                    Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
 Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
                                             (Hồ Chí Minh)
                   Ngắm Trăng
Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
                Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
                Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
    (Hồ Chí Minh)