Soạn văn 6 sách Cánh diều bài: Tập làm thơ lục bát

a) Cho các từ ngữ sau: sắc màu, lần đầu, bao giờ, chổi xanh, lời ca, chúng em. Em chọn từ ngữ nào để điền vào chỗ trống? Giải thích vì sao em lại chọn như vậy.

Sáng ra trời rộng đến đâu

Trời xanh như mới .............biết xanh
Tiếng chim lay động lá cành
Tiếng chim đánh thức............ dậy cùng.

(Định Hải)

Sáng ra trời rộng đến đâu
Trời xanh như mới lần đầu biết xanh
Tiếng chim lay động lá cành
Tiếng chim đánh thức chồi xanh dậy cùng.

b) Trong mỗi dòng thơ lục bát, việc sắp xếp các tiếng có thanh bằng ( tiếng không dấu và dấu huyền, kí hiệu là B) và các tiếng có thanh trắc ( tiếng có dấu hỏi, ngã, sắc, nặng. kí hiệu là T) phải theo quy tắc. Em hãy chép lại các dòng thơ trong ô bên cạnh vào vở và điền kí hiệ B hoặc T dưới mỗi tiếng để tìm hiểu quy tắc đó

Con về thăm mẹ chiều đông
 B    B    B    T     B        B
Bếp chưa lên khói, mẹ không có nhà
Mình con thơ thẩn vào ra
Trời đang yên vậy bỗng òa mưa rơi

 

(Đinh Nam Khương)

Con về thăm mẹ chiều đông
B    B     B     T     B     B
Bếp chưa lên khói, mẹ không có nhà
T    B     B    T      T      B      T   B
Mình con thơ thẩn vào ra
B     B     B    T     B   B
Trời đang yên vậy bỗng òa mưa rơi.
B    B     B     T    T    B    B    B 

c) Dựa vào kết quả của bài tập b, hãy kể bảng bên cạnh vào vởi và điền các kí hiệu B, T, BV (thanh bằng, gieo vần) vào các tiếng ở vị trí 2,4,6,8 trong mô hình câu thơ lục bát bên cạnh. (Các tiếng ở vị trí 1, 3, 5, 7 không bắt buộc phải tuân theo luật bằng trắc)

Tiếng	1	2	3	4	5	6	7	8
Dòng lục
Dòng bát

Trả lời:

Tiếng	1	2	3	4	5	6	7	8
Dòng lục	-	B	-	T	-	BV
Dòng bát	-	B	-	T	-	BV

 

2. Thực hành

a) Ghi vào vở dòng bát sao cho phù hợp nội dung, vần, nhịp, và luật bằng trắc.

Con đường rợp bóng cây xanh ???	Tre xanh tự những thuở nào ???
Phượng đang thắp lửa sân trường ???	Bàn tay mẹ dịu dàng sao ???

Trả lời:

Con đường rợp bóng cây xanh Đầu cành thánh thót, chú vành khuyên xinh	Tre xanh tự những thuở nào Lá cây nhỏ nhắn thân cao vững vàng
Phượng đang thắp lửa sân trường Học trò ai nấy đều vương vấn hè	Bàn tay mẹ dịu dàng sao Chở che con cái biết bao tháng ngày

b) Viết một bài thơ lục bát (ngắn dài tùy ý) về cha, mẹ, ông, bà hoặc thầy, cô giáo.
- Chuẩn bị:
+ Đối tượng viết;
+ Những điều ấn tượng về người đó.
- Viết bài thơ:
Cuộc đời khó nhọc gió sương
Cha mẹ là vầng thái dương trên cao
Tình yêu sâu đậm dạt dào
Bao giờ đền đáp công lao cho hết?