Soạn văn 10 sách Cánh diều, bài 1: Thực hành tiếng Việt - Trang 32

Câu 1 - Trang 32: Xác định từ có hình thức ngữ âm, chính tả đúng trong các trường hợp sau đây: 
a) xử dụng / sử dụng
b) xán lạn / sáng lạng 
c) buôn ba / bôn ba
d) oan khốc / oan khóc
Trả lời:
a) sử dụng
b) xán lạn
c) bôn ba
d) oan khốc

Câu 2 - Trang 32: Những từ in nghiêng trong các câu sau mắc lỗi gì? Hãy tìm từ đúng thay thế cho các từ đó. 
a) Hê-ra-clét và Ăng-tê đã giao đấu với nhau vô cùng quyết đoán. 
b) Sau những chiến công lừng lẫy, khắp nơi đều nghe danh giá Đăm Săn.
c) Dù phải “luyện đá vá trời” hết sức vất vả nhưng Nữ Oa đã thực hiện một cách công phu, hoàn thành mĩ miều.
d) Thực phẩm nhiễm khuẩn đã làm nhiều người bị ngộ sát, may mà được cứu chữa kịp thời.
Trả lời:
a. Lỗi dùng từ không đúng nghĩa
Sửa: quyết đoán → quyết liệt

b. Lỗi dùng từ không đúng nghĩa
Sửa: danh giá → danh tiếng

c. Lỗi dùng từ không đúng nghĩa
Sửa: mĩ miều → mĩ mãn

d. Lỗi dùng từ không đúng nghĩa
Sửa: ngộ sát → ngộ độc

Câu 3 - Trang 33: Phát hiện, phân tích lỗi và sửa lỗi dùng từ trong các câu sau: 
a) Lượng mưa năm nay kéo dài đã gây nhiều thiệt hại cho mùa màng.
b) Những bệnh nhân không cần phải mổ mắt, được khoa Dược tích cực pha chế, điều trị bằng những thứ thuốc tra mắt đặc biệt.
c) Những chứng minh về một nền văn hoá cổ ở vùng này còn rất nhiều.
d) Trước lối chơi lực lượng của hàng phòng thủ đối phương, đội bóng của chúng tôi không thể ghi bàn được.
Trả lời:
a. Lỗi dùng từ không đúng nghĩa
Lượng mưa không thể đi với kéo dài được → Sửa “lượng mưa” thành “mùa mưa”
→ Mùa mưa năm nay kéo dài đã gây ra nhiều thiệt hại cho mùa màng

b. Lỗi dùng tư không đúng nghĩa
“bệnh nhân pha chế điều trị” là sai → sửa: bệnh nhân được điều trị
→ Những bệnh nhân không cần phải mổ mắt, được điều trị tích cực bằng những thứ thuốc tra mắt đặc biệt mà khoa Dược đã pha chế

c. Lỗi dùng từ không đúng nghĩa
“chứng minh” là sai → Sửa thành “minh chứng”
→ Những minh chứng về một nền văn hóa cổ ở vùng này còn rất nhiều

d. Lỗi dùng từ không đúng nghĩa
“lực lượng” là sai → Sửa thành “tấn công”
→ Trước lối chơi tấn công của hàng phòng thủ đối phương, đội bóng của chúng tôi không thể ghi bàn được

Câu 4 - Trang 33: Viết một đoạn văn (khoảng 8-10 dòng) phân tích một nhân vật thần thoại mà em yêu thích, trong đoạn văn có sử dụng một trong các biện pháp tu từ đã học ở Trung học cơ sở.
Đoạn văn tham khảo 1:
Trong vô số những nhân vật thần thoại Việt Nam, em yêu thích nhất là Sơn Tinh trong “Sơn Tinh, Thủy Tinh”. Nếu như Thủy Tinh đại diện cho sức mạnh thiên nhiên hung bạo, dữ dội thì Sơn Tinh lại dũng mãnh như núi, đại diện sức mạnh của nhân dân, cộng đồng. Sơn Tinh lại là chúa vùng non cao có tài vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi, vẫy tay về phía tây phía tây mọc lên từng dãy núi đồi. Với việc xây dựng nhân vật Sơn Tinh nhân dân ta đã thể hiện truyền thống đoàn kết, tương trợ giúp đỡ lẫn nhau trong những hoàn cảnh khó khăn của cuộc sống. Để xây dựng nhân vật Sơn Tinh các tác giả đã vận dụng trí tưởng tượng tài hoa tạo nên xuất thân thần kì, những chiến công vĩ đại của nhân vật (thần núi Tản Viên, có nhiều phép lạ: bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi,…). Cùng với đó là việc xây dựng cốt truyện kịch tính, sự kiện sinh động đã góp phần tạo nên thành công của tác phẩm.
- Biện pháp tu từ được sử dụng: So sánh (Nếu như Thủy Tinh đại diện cho sức mạnh thiên nhiên hung bạo, dữ dội thì Sơn Tinh lại dũng mãnh như núi, đại diện sức mạnh của nhân dân, cộng đồng.)

Đoạn văn tham khảo 2:
Nữ Oa có hình dáng đầu người và thân con rắn, một ngày nọ, bà tưởng nhớ Bàn Cổ khai thiên tích địa, tạo ra những ngọn núi và hồ nước, động vật, thay đổi sự tĩnh lặng của thế giới. Tuy nhiên, Nữ Oa luôn luôn cảm thấy rằng thế giới này vẫn còn thiếu một cái gì đó, nhưng không thể nhớ những gì. Trong khi Nữ Oa suy niệm, nhìn xuống dưới nước Hoàng Hà, lúc đó, nước trong xanh, mặt nước tựa như gương, in bóng hình của bà. Khi đó đã ngộ ra thế giới thiếu một "người" như bà. Nữ Oa đã tham chiếu tướng mạo bản thân sử dụng bùn của Hoàng Hà tạo ra một thân hình con người sau đó sử dụng pháp thuật để cho bùn đất sét đó có sự sống thành con người thực thụ.