Giải SGK Khoa học 7 sách Kết nối tri thức, bài 39: Sinh sản vô tính ở sinh vật

Câu hỏi mở đầu trang 158: Những “nhành cây” với màu sắc rực rỡ trong hình bên là các tập đoàn san hô gồm hàng nghìn cá thể dính liền với nhau, được tạo thành nhờ hình thức sinh sản vô tính. Vậy sinh sản vô tính là gì?
Trả lời:
Sinh sản vô tính hình thức sinh sản mà cơ thể con được tạo thành từ một phần cơ thể mẹ, không có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái.
 

Câu hỏi trang 158: Quan sát hình 39.1 kết hợp kiến thức đã biết, hãy nêu khái niệm sinh sản và lấy ví dụ

Trả lời:
Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới, đảm bảo sự phát triển liên tục của loài
VD: Gà đẻ trứng, Lợn đẻ con, tre sinh sản bằng rễ ra măng non
 

Câu hỏi 1 trang 159: Quan sát hình 39.2 và 39.3, 39.4 kết hợp đọc thông tin trong mục II, đánh dấu X vào ô phù hợp theo mẫu bảng 39.1
Bảng 39.1

	Con sinh ra có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái	Con sinh ra từ một phần cơ thể mẹ	Con có các đặc điểm giống hệt cơ thể mẹ	Con có những đặc điểm khác cơ thể mẹ
Sinh sản ở trùng roi
Sinh sản ở cây gừng
Sinh sản ở thủy tức

Trả lời:

	Con sinh ra có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái	Con sinh ra từ một phần cơ thể mẹ	Con có các đặc điểm giống hệt cơ thể mẹ	Con có những đặc điểm khác cơ thể mẹ
Sinh sản ở trùng roi		x	x
Sinh sản ở cây gừng		x	x
Sinh sản ở thủy tức		x	x

Câu hỏi 2 trang 159: Dựa vào kết quả ở câu 1, em hãy nêu các đặc điểm của sinh sản vô tính
Trả lời:
Đặc điểm của sinh sản vô tính:
+ Không cần sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái.
+ Con được sinh ra bằng cách: phân đôi hoặc mọc chồi.
+ Con sinh ra có đặc điểm giống nhau (trùng roi).
+ Con sinh ra có những đặc điểm khác mẹ (chồi mọc ra từ củ gừng).
+ Con tách mẹ ra vẫn sống được.

Câu hỏi trang 159: Hãy kể tên một số loài cây khác có khả năng sinh sản bằng rễ, thân, lá mà em biết. Vì sao người ta gọi hình thức sinh sản từ rễ, thân, lá là sinh sản sinh dưỡng?
Trả lời:
- Một số loài cây có khả năng sinh sản bằng rễ, thân, lá:
+ Sinh sản bằng rễ: gừng, cỏ mần trầu, cây dong ta,…
+ Sinh sản bằng thân: sắn, khoai lang, rau má, rau ngót,…
+ Sinh sản bằng lá: cây thuốc bỏng, cây càng cua, cây bèo cái, cây sam nhật,…
- Người ta gọi hình thức sinh sản từ thân, rễ, lá là sinh sản sinh dưỡng vì ở hình thức này cơ thể mới được hình thành từ cơ quan sinh dưỡng từ của cơ thể mẹ (thân, rễ, lá).

Hoạt động trang 160: Đọc thông tin mục 3 và hoàn thành bản theo mẫu bảng 39.2

Đặc điểm/ Hình thức sinh sản	Giống	Khác
Nảy chồi
Phân mảnh
Trình sản

Trả lời:

Đặc điểm/ Hình thức sinh sản	Giống	Khác
Nảy chồi	Không có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái, các cá thể con sinh ra giống hệt nhau và giống hệt mẹ về di truyền.	Là hình thức sinh sản “chồi” được mọc ra từ cơ thể mẹ, lớn dần lên và tách ra khỏi cơ thể mẹ thành cơ thể mới hoặc vẫn dính với cơ thể mẹ tạo thành tập đoàn
Phân mảnh		Mỗi mảnh nhỏ riêng biệt của cơ thể mẹ phát triển thành một cơ thể mới hoàn chỉnh
Trình sản		Tế bào trứng không thụ tinh phát triển thành cơ thể mới

Hoạt động trang 161: Em hãy tìm hiểu trên sách, báo, internet hoặc người thân về những hạn chế của hình thức sinh sản vô tính ở sinh vật
Trả lời:
Hạn chế của hình thức sinh sản vô tính ở sinh vật: Tạo ra các thế hệ con cháu giống nhau về mặt di truyền (không có sự đa dạng về mặt di truyền). Vì vậy, khi điều kiện sống thay đổi, có thể dẫn đến hàng loạt cá thể bị chết, thậm chí toàn bộ quần thể bị tiêu diệt.

Hoạt động 1 trang 163: Đọc thông tin ở mục 4 và hoàn thành bảng theo mẫu bảng 39.3

Phương pháp nhân giống	Áp dụng với các cây	Ưu điểm
Giâm cành
Chiết cành
Ghép
Nuôi cấy tế bào, mô

Trả lời:

Phương pháp nhân giống	Áp dụng với các cây	Ưu điểm
Giâm cành	Sắn, mía, các cây hoa (hoa hồng, hoa cúc,…) và các cây ăn quả (dâu tằm, chanh,…).	Đơn giản, dễ thực hiện.
Chiết cành	Các cây ăn quả lâu năm như hồng xiêm, cam, bưởi,…	Rút ngắn thời gian sinh trưởng của cây con, nhanh cho thu hoạch.
Ghép	Có thể ghép các cây khác nhau nhưng cùng loài như mít với mít, bơ với bơ,.., hoặc các cây cùng giống như cam với bưởi, hoa quỳnh với thanh long,…	Kết hợp được các ưu điểm của cành/mắt ghép và gốc ghép theo mong muốn của con người.
Nuôi cấy tế bào, mô	Những cây khó nhân giống bằng các phương pháp thông thường: các giống hoa, cây thuốc, cây gỗ quý hiếm như hoa phong lan, sâm ngọc linh, trầm hương,…	Tạo ra số lượng lớn các cây con đồng đều, sạch bệnh, giữ được đặc tính tốt của cây mẹ và mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Hoạt động 2 trang 163: Tại sao cành được sử dụng để giâm bảo có đủ mắt, chồi
Trả lời:
Cành được sử dụng để giâm bảo có đủ mắt, chồi vì sau khi cắm cành có đủ mắt, chồi xuống đất ẩm từ các mắt sẽ mọc ra rễ mới. Tiếp đó các mầm non sẽ mọc lên từ chồi và để phát triển thành cây mới.

Hoạt động 3 trang 163: Để khôi phục các loài thực vật quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng, phương pháp nhân giống nào được sử dụng có hiệu quả nhất? Vì sao?
Trả lời:
- Để khôi phục các loài thực vật quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng, phương pháp nhân giống được sử dụng hiệu quả nhất là nuôi cấy tế bào, mô.
- Giải thích: Dùng phương pháp nhân giống vô tính trong trường hợp này vì những cây này rất khó để nhân giống bằng các phương pháp thông thường khác đồng thời phương pháp nhân giống vô tính cũng là phương pháp nhân giống tiết kiệm giống gốc nhất (chỉ cần một phần nhỏ của củ, lá, ngọn, bao phấn,… là có thể tạo ra rất nhiều cây con).