Áo dài truyền thống là sắc phục của dân tộc ta, là quốc hồn , quốc túy của đất nước Việt Nam . Áo dài không chỉ đơn giản là trang phục để mặc mà còn là biểu tượng văn hóa, thể hiện bản sắc dân tộc, gắn liền với bao thăng trầm lịch sử. Trải qua nhiều biến đổi cách tân, đến ngày nay áo dài vẫn giữ được nét đẹp vốn có của nó, đi vào lòng những người con quê hương và được bạn bè năm châu biết đến. Đồng phục hiện đại là các lọai váy hay quần kết hợp với áo sơ mi trẻ trung, giúp cho các bạn học sinh cảm thấy thỏai mái nhưng cũng không kém phần lịch sự, gọn gàng.
Khác với kimono của Nhật hay hanbok của Hàn Quốc, áo dài Việt Nam vừa truyền thống lại vừa hiện đại, lọai trang phục này không giới hạn mặc ở một số nơi hay dịp mà có thể mặc mọi lúc, mọi nơi, dùng làm trang phục công sở hay đi học, đi chơi. Chiếc áo dài, đặc biệt là áo dài nữ sinh có một nét đẹp duyên dáng mà không lọai trang phục nào có dược. Áo dài làm cho nữ sinh thêm dịu dàng, thướt tha, gợi nên cảm xúc xao xuyến khó tả cho những ai tình cờ bắt gặp. Hình ảnh nữ sinh Việt Nam trong trang phục áo dài đã đem đến cho các nhà thơ, nhà văn nguồn cảm hứng vô tận, như trong bài “Áo lụa Hà Đông” của Nguyên Sa:
“Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát
Bởi vì em bận áo lụa Hà Đông”
Hay trong bài “Tương tư” có khổ :
“Có phải em mang trên áo bay
Hai phần gió thồi, một phần mây
Hay là em gói mây trong áo
Rồi thở cho làn áo trắng bay.”
Tà áo dài đem đến cho người phụ nữ Việt Nam nói chung và nữ sinh nói riêng một nét đẹp đăc trưng mà những người con xa quê hương luôn khắc trong tâm tưởng, luôn khát khao một lần bắt gặp, để lại cho những nữ sinh trung học một thời để nhớ,để thương.
Tuy nhiên,có ý kiến cho rằng áo dài truyền thống không còn phù hợp với nữ sinh ngày nay.”Tại sao nữ sinh đi học lại phải bận áo dài ?”, đó là câu hỏi của hầu hết các bạn gái đã hoặc đang vào ngưỡng phổ thông. Với những bạn có vóc dáng thon thả thì rất thích hợp với áo dài, còn với những bạn có vóc dáng béo tròn thì mặc áo dài quả là cực hình. Trong những ngày mưa,đường lầy lội sẽ làm bẩn hết áo dài và màu trắng sẽ bị dây bẩn. Ngoài ra,mặc áo dài nữ sinh khó có thể vận động, chạy nhảy thỏai mái và trong những tháng nóng nực thì áo dài càng làm nóng bức và dẫn đến mệt mỏi.
Ở nước ngoài , đặc biệt là những nước tiên tiến, phát triển trên thế giới, trang phục đi học là tự do. Các học sinh, sinh viên chỉ cần mặc quần áo gọn gang, sạch sẽ, lịch sự là được. Tuy thỏai mái về ăn mặc nhưng nền giáo dục của họ rất tiên tiến, họ không quan tâm đến bề ngòai mà chỉ quan tâm đến chất lượng học tập. Từ xưa đến nay, áo dài là một nét truyền thống văn hóa của người Vịệt Nam . Người ta luôn mặc nó trong những ngày lễ hội, Tết nhưng việc mặc áo dài vào trường học chưa được xem xét kĩ. Có thực trạng rằng các bạn nữ sinh thường cột lên hay xăng lên đề dễ vận động, có bạn vì nóng bức cởi cả nút áo, nếu vậy còn đâu là áo dài truyền thống ?
Hơn nữa, không phải gia đình nào cũng có điều kiện may cho con em mình vài bộ áo dài để mặc, trong khi đó giá một bộ đồng phục lại rẻ hơn nhiều, phụ huynh cũng không phải tốn công đi mua vải, tìm thợ may cho con em mình một bộ vừa ý.
Việc mặc đồng phục khi đến trường là một quy định bắt buộc đối với nhiều trường phổ thông hiện nay và không thể phủ nhận rằng những tà áo dài trắng chỉnh tề đã làm nên một nét đẹp thể hiện sự quy cũ, tính kỉ luật và trang nghiêm trong mái trường chúng ta. Nếu việc mặc đồng phục khi đến trường được coi như một nội quy bắt buộc thì đã có sự đa dạng trong mẫu mã và kiểu dáng của bộ đồng phục học sinh. Như trước kia, hễ nghĩ đến bộ đồng phục học sinh, chúng ta thường nghĩ đến quần xanh , áo trắng dàng chon am, áo dài trắng dành cho nữ thì mẫu đồng phục sau nhiều năm trở nên đa dạng. Trước đây khi thực hiện, mặc đồng phục có rất nhiều ý kiến trái ngược nhau, song giờ đây việc mặc dồng phục đã tạo nên phong trào giữa các trường phổ thông, tạo nên nét đẹp mới cho mái trường Việt Nam .
Những bộ váy ca rô xếp nếp kết hợp với áo sơ mi trắng, những chiếc quần tây kết hợp cùng cà vạt đồng màu đem lại sự thỏai mái cho người mặc. Những bộ đồng phục này đã được cách tân và tiện dụng hơn rất nhiều, chúng mát hơn, thấm hút mồ hôi nhanh hơn, người mặc dễ vận động, góp phần không nhỏ vào việc giúp các bạn học tốt hơn, năng động và sang tạo hơn, lứa tuổi mới lớn sẽ hổn nhiên hơn, không còn bị gò bó trong tà áo dài cổ kính.
Tuy nhiên, bộ đồng phục hiện đại cũng làm mất đi vẻ đẹp dịu dàng, thướt tha vốn có của nữ sinh. Mai sau, khi rời xa mái trường, cũng không có gì động lại trong tâm trí, không còn hình ảnh đáng nhớ về một thời cắp sách tới trường.
Tốt hơn là nên kết hợp cả trang phục truyền thống và hiện đại. Nhiều trường phổ thông đã áp dụng mặc áo dài vào ngày đầu tuần và đồng phục cho những ngày còn lại. Biện pháp đó là hiệu quả nhất vì vừa giữ được nét đẹp truyền thống mà các bạn nữ sinh chỉ phải mặc áo dài vào thứ hai, nên sẽ cảm thấy thỏai mái hơn, đem đến hiệu quả học tập cao hơn.
Cho dù là áo dài truyền thống hay đồng phục hiện đại thì nữ sinh cũng nên giữ phẩm chất của mình, luôn trong sáng, dịu dàng hồn nhiên và chấp hành tốt nội quy nhà trường.
Áo dài truyền thống và đồng phục hiện đại nên giao hòa với nhau tạo nên nét đẹp đáng yêu cho nữ sinh, vừa tôn lên nét đẹp truyền thống vừa tạo nên nét đẹp mới cho mái trường Việt Nam .