Soạn Ngữ văn 9, bài 2: Thực hành tiếng Việt trang 42 - Sách Chân trời sáng tạ

Câu 1 trang 42: Xác định phần trích dẫn trong các trường hợp sau. Chỉ ra sự khác biệt giữa những phần trích dẫn đó.
a. Tôi được biết những chiến công chống giặc, cứu nước của người anh hùng Nguyễn Trung Trực và nghĩa quân qua lời kể của cô giáo dạy Lịch sử. Câu nói nổi tiếng của ông khi bị giặc bắt và hành quyết: “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây” khiến tôi rất háo hức chờ đợi chuyến đi này.
(Nhóm biên soạn, Thăm đền thờ Nguyễn Trung Trực ở Kiên Giang, Ngữ văn 7, tập một, bộ sách Chân trời sáng tạo)
b. Tài nguyên rừng đang bị thu hẹp từng ngày, diện tích rừng tự nhiên che phủ giảm dần do khai thác trái phép, đất rừng bị chuyển qua đất nông, công nghiệp, các loài sinh vật quý hiếm đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Theo báo cáo số liệu của năm 2005 của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), Việt Nam là nước phá rừng nguyên sinh đứng thứ hai thế giới.
(Theo Hồ Quang Trung, Hãy yêu mến, bảo vệ thiên nhiên, ngày 6/6/2010, Ngữ văn 9, tập 1, bộ sách Chân trời sáng tạo)
c. Năm 2000, khi sang thăm Việt Nam, trong buổi nói chuyện với sinh viên ở Hà Nội, tổng thống Mỹ Biu Clin-ton (Bill Clinton) đã đọc thơ Hồ Xuân Hương dịch sang tiếng Anh. Ông Hen-ri Lốp-Pơ (Henri Lopes), Phó Tổng Giám đốc UNESCO, trong bài tựa tập thơ Hồ Xuân Hương xuất bản ở Pa-ri (Paris) năm 1997, cũng đánh giá cao tài năng của nhà thơ bằng những lời nồng nhiệt: “Là nữ thi hay nữ nhạc sĩ, tôi không biết nữa, có điều nàng đã vĩnh viễn đổi thay vẻ đẹp những tiếng kêu thương của tâm hồn thoát ra trong bí mật những đêm tối hoặc những nơi cô tịch”.
(Theo Lưu Khánh Thơ, Kì nữ Hồ Xuân Hương- Đời và thơ, https://ct.qdnd.vn/, ngày 24/12/2021)
Trả lời:
Phần trích dẫn trong các đoạn văn là:
a. “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây”
b. Theo báo cáo số liệu của năm 2005 của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO), Việt Nam là nước phá rừng nguyên sinh đứng thứ hai thế giới.
c. “Là nữ thi hay nữ nhạc sĩ, tôi không biết nữa, có điều nàng đã vĩnh viễn đổi thay vẻ đẹp những tiếng kêu thương của tâm hồn thoát ra trong bí mật những đêm tối hoặc những nơi cô tịch”
- Sự khác biệt ở đây là, câu a và c là những câu được trích dẫn trực tiếp theo lời nói hoặc trong tác phẩm, còn câu b là câu được trích dẫn gián tiếp, đã được biến đổi để sử dụng luôn mà không cần có dấu hai chấm và ngoặc kép. 

Câu 2 trang 42: Ở văn bản Đọc kết nối chủ điểm, nhóm biên soạn đã dẫn nguồn bài thơ Thơ ca (Ra-xun Gam-da-tốp) như thế nào? Chỉ ra những yếu tố trong phần dẫn nguồn đó.
Trả lời:
- Ở văn bản Đọc kết nối chủ điểm, nhóm biên soạn đã dẫn nguồn bài thơ Thơ ca (Ra-xun Gam-da-tốp) như sau: In trong Ga-ghe-xtan của tôi, Phan Hồng Giang dịch, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2016.
- Những yếu tố trong phần dẫn nguồn trên là: tên tác phẩm, người dịch, nhà xuất bản, nơi xuất bản, năm xuất bản. 

Câu 3 trang 42: Theo em, trong quá trình viết, khi sử dụng tranh ảnh, biểu đồ, sơ đồ… lấy từ Internet, chúng ta có cần dẫn nguồn không? Vì sao?
Trả lời:
Trong quá trình viết, khi sử dụng tranh ảnh, biểu đổ, sơ đồ,.... lấy từ Internet, chúng ta cần dẫn nguồn vì chúng ta sẽ tôn trọng tác giả, mọi người sẽ biết được tác giả của các sản phẩm trên là ai nên có thể tìm hiểu thêm về tác giả. Quan trọng nhất là tránh đạo văn, tôn trọng bản quyền, sản phẩm trí tuệ của người khác, tránh vi phạm đạo đức.

Câu 4 trang 42: Trình bày kinh nghiệm của em về việc sử dụng lời nói, ý tưởng, quan niệm… của người khác khi viết văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học.
Trả lời:
- Khi sử dụng lời nói, ý tưởng, quan điểm của người khác khi viết văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học chúng ta cần chú ý:
+ Sử dụng dấu ngoặc kép đối với các câu nói của tác giả
+ Sử dụng dấu ngoặc tròn để trích dẫn tên tác giả.
+ Trích dẫn chính xác câu nói, quan điểm, ý tưởng của tác giả.
+ Không thay đổi từ, vị trí bố cục một số câu nói của tác giả để biến thànhcủa mình
+ Không nên lắp ráp nhiều nội dung từ nhiều nguồn khác nhau thành bài viết hoàn chỉnh của mình
+ Trích dẫn thơ, văn bản,… cần sử dụng dấu ngoặc kép
+ Nên sử dụng trích dẫn trực tiếp trong khi viết văn để tránh bị đạo văn.