Soạn văn 8 sách Kết nối tri thức, bài 9: Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ

Câu 1 - Trang 89: Hãy nêu tên một sáng tác dân gian có nói đến hiện tượng lũ lụt. Theo em, trong sáng tác đó, lũ lụt đã để lại ấn tượng nổi bật gì?
Trả lời:
Một sáng tác dân gian có nói đến hiện tượng lũ lụt: Sơn Tinh, Thủy Tinh
=> Trong sáng tác đó, lũ lụt để lại ấn tượng về sức tàn phá khủng khiếp đối với làng mạc, con người, làm hao hụt cả sức người và sức của.

Câu 2 - Trang 89: Em hiểu thế nào về nội dung của thành ngữ sống chung với lũ? Thử suy đoán về nguồn gốc của thành ngữ này.
Trả lời:
Sống chung với lũ nghĩa là đưa ra các biện pháp để thích nghi với thời tiết mưa gió bão lụt, chấp nhận những khó khăn bất lợi và sẵn sàng đương đầu khi lũ tới, đồng thời cũng tìm cách khai thác ích lợi từ nó.
Nguồn gốc của thành ngữ này đến từ việc nhiều năm liền người dân đều gặp phải lũ lụt và gió bão làm tiêu tán bao tài sản, của cải lẫn mạng người. Sau quá trình đấu tranh và khắc phục khó khăn, biết không thể chấm dứt hoàn toàn tình trạng lũ lụt, con người đã nghĩ ra nhiều phương án khác nhau để sống chung với lũ.
 

1. Phần sa-pô báo hiệu điều gì sẽ được triển khai trong văn bản?
Trả lời:
Phần sa-pô của văn bản được viết thành một đoạn văn riêng biệt, trình bày ngay đầu tiên và khác phông chữ với văn bản, có nội dung tóm tắt lại những thông tin chính của nghệ thuật múa rối nước.
Cách viết sa-pô đối với một văn bản thông tin nói chung là:
- Phần sa-pô phải được trình bày ở đầu văn bản
- Về nội dung, phần sa-pô phải bao quát và tóm tắt được nội dung của toàn văn bản.

2. Tác giả giải thích như thế nào về quá trình kiến tạo đồng bằng nói chung?
Trả lời:
Các vùng đồng bằng châu thổ thường được hình thành và phát triển hình thể từ các trận lũ hàng năm.

3. Những điểm đặc biệt trong sự hình thành vùng châu thổ sông Cửu Long là gì?
Trả lời:
Những điểm đặc biệt trong sự hình thành vùng châu thổ sông Cửu Long:
- Có tuổi địa chất trẻ
- Nằm tận cùng của lưu vực sông rộng nhất Đông Nam Á, chảy qua nhiều vùng địa chất khác nhau

4. Sự trù phú của vùng Đồng bằng sông Cửu Long được biểu hiện như thế nào?
Trả lời:
Sự trù phú của vùng Đồng bằng sông Cửu Long được biểu hiện như sau:
- Lớp đất mặt giàu dinh dưỡng với thành phần chính là đất sét và đất thịt
- Có thêm nguồn nước dồi dào giúp ích cho nông nghiệp và thủy sản phát triển với năng suất sinh học lớn.

5. Vì sao có lũ lớn lại là điều được người dân miền sông nước mong đợi?
Trả lời:
Năm nào có lũ lớn là năm đó có nhiều có chim, sản vật của mùa lũ rất nhiều và chắc chắn năm sau canh tác sẽ trúng mùa và sản lượng cao vì vật nông dân ít đi vì lũ mang lại phù sa màu mớ, ;àm vệ sinh đồng ruộng và bổ sung nguồn nước.

6. Hiện tượng ngập lụt đã tạo nên những kết nối quan trọng nào?
Trả lời:
Hiện tượng ngập lụt đã tạo nên những kết nối quan trọng bao gồm dòng nước, phù sa và dòng sinh vật.
- Kết nối dòng chảy giữa đoạn sông thượng lưu và đoạn sông hạ lưu trong quá trình chuyển nước, cá và phù sa
- Kết nối giữa sông và hai bên bờ
- Sự kết nối thủy vực từ dòng sông và cửa sông ra vùng ven biển, thềm lục địa và biển cả

7. Đoạn văn này có sự kết nối như thế nào với nhan đề của văn bản?
Trả lời:
Đoạn văn này có sự kết nối với nhan đề là vừa giải thích được vùng châu thổ và niềm tin người dân dành cho nơi đây.
 

Nội dung chính: Văn bản nói về những bất cập về miền châu thổ sông Cửu Long.

Câu 1 - Trang 92: Thông tin chính mà tác giả muốn chuyển tải qua văn bản này là gì?
Trả lời:
Thông tin tác giả chính mà tác giả muốn truyền tải qua văn bản này là nói về ưu điểm và nhược điểm của lũ khi tới đồng bằng sông Cửu Long.

Câu 2 - Trang 92: Có thể xếp Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ vào kiểu văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên được không? Vì sao?
Trả lời:
Có thể xếp Miền châu thổ Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ vào kiểu văn bản giải thích một hiện tượng tự nhiên vì đã chỉ ra những đặc điểm và nhược điểm khi lũ mang tới nơi đây. Tuy nhiên ưu điểm nhiều hơn nhược điểm, đặc biệt mang đến tài nguyên vô cùng phong phú với người dân.

Câu 3 - Trang 92: Thông tin trong văn bản được trình bày theo trật tự hay quan hệ nào? Nêu nhận xét về hiệu quả của cách trình bày đó.
Trả lời:
Các thông tin trong văn bản có quan hệ chặt chẽ với nhau để nêu lên những ưu điểm và quá trình phát triển của của vùng châu thổ Cửu Long.

Câu 4 - Trang 92: Trong văn bản, hiện tượng lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long đã được soi chiếu từ những góc nhìn nào? Sự phối hợp các góc nhìn như vậy có ý nghĩa gì?
Trả lời:
Trong văn bản, hiện tượng lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long đã được soi chiếu từ những góc nhìn về ưu điểm và nhược điểm. Qua đó, cho thấy lũ lụt mang đến nhiều lợi ích hơn là tác hại, chỉ cần biết cách khai thác thì người dân sẽ nhận được rất nhiều từ lũ, ví dụ như tài nguyên đất, phù sa, thủy sản,...

Câu 5 - Trang 92: Vì sao trong văn bản, tác giả hầu như không nói đến tác hại của lũ, dù không quên nhắc đến một số “trận lũ lớn lịch sử”?
Trả lời:
Trong văn bản, tác giả hầu như không nói đến tác hại của lũ, dù không quên nhắc đến một số “trận lũ lớn lịch sử” vì bài viết đang làm rõ quan điểm Đồng bằng sông Cửu Long không thể “sống” thiếu lũ, từ đó thuyết phục người đọc đồng tình rằng miền châu thổ này cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ.

Câu 6 - Trang 92: Những thông tin được đưa đến trong văn bản có điểm gì mới so với điều em đã biết?
Trả lời:
Những thông tin được đưa đến trong văn bản có điểm mới so với điều em biết như lũ mang tới nhiều lợi ích và đặc biệt là cải thiện được đời sống người dân.

Câu 7 - Trang 92: Theo em, những nhận định của tác giả về lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long có thể được áp dụng để nói về lũ ở mọi lưu vực sông khác hay không? Vì sao?
Trả lời:
Theo em, những nhận định của tác giả về lũ ở miền châu thổ sông Cửu Long không thể được áp dụng để nói về lũ ở mọi lưu vực sông khác. Lý do vì mỗi vùng đất sẽ có đặc điểm địa hình và thổ nhưỡng khác nhau, vì thế, ảnh hưởng của lũ đến đời sống hàng ngày và hoạt động sản xuất nuôi trồng cũng sẽ có sự khác biệt.
 

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) nêu những thu nhận bổ ích của em qua đọc văn bản Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ

Đoạn văn tham khảo 1:
Văn bản Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ đã giúp em có thêm nhiều kiến thức bổ ích liên quan đến hiện tượng lũ lụt và quá trình kiến tạo đồng bằng. Tất cả các đồng bằng hạ lưu sông đều được hình thành và phát triển hình thể thông qua các trận lũ hàng năm. Các hiện tượng lớn nhỏ sẽ tạo nên những đợt trầm tích bùn cát, bồi đắp cho các vùng châu thổ. Quá trình hình thành ấy không hề đơn giản và dễ dàng. Ví dụ, phải trải qua hơn 5000 - 7000 năm xảy ra liên tục mới có thể hình thành nên vùng châu thổ Cửu Long như ta thấy ngày nay. Tuy nghèo nàn về khoáng sản kim loại và vật liệu xây dựng nhưng thổ nhưỡng và sinh thái vùng Cửu Long lại cực kỳ giàu có. Nhờ thế mà hoạt động nông nghiệp ở đây cực kỳ phát triển, năng suất sinh học cao, tạo ra nhiều loại nông sản và của cải nâng cao chất lượng đời sống nhân dân. Nếu chỉ đánh giá phiến diện từ một phía, ta sẽ thấy lũ lụt thật quái ác và đem đến toàn những tác động tiêu cực. Vì vậy, cần mở rộng góc nhìn và dựa trên những dẫn chứng từ thực tế để đánh giá đúng tiềm năng cũng như tác hại của lũ lụt, từ đó có biện pháp “chào đón” phù hợp đối với hiện tượng thiên nhiên này.
 
Đoạn văn tham khảo 2:
Đọc văn bản Miền châu thổ sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ, em được hiểu hơn về cuộc sống của bà con vùng châu thổ sông Cửu Long. (2) Từ trước đến nay, em luôn cho rằng lũ lụt là một loại thiên tai mà chúng ta cần phải phòng tránh. (3) Tuy nhiên, khi đọc văn bản này, em đã có một cái nhìn hoàn toàn mới. (4) Giờ đây, lũ lụt không còn khiến con người phải lo lắng và sợ hãi nữa. (5) Bởi nó đem đến nhiều lợi ích cho cuộc sống của bà con. (6) Những trận lũ lớn sẽ làm xuất hiện rất nhiều chim cò và sản vật của nước lũ. (7) Đồng thời, cơn lũ còn quét sạch đi những chất cặn bẩn trong đất và nguồn nước bị nhiễm mặn, chất hóa học, và để lại nguồn nước dồi dào đầy bể, ao cùng nền đất màu mỡ, đầy ắp phù sa. (8) Sự màu mỡ của đất và nguồn nước dồi dào mà lũ mang lại đó, chính là chìa khóa thành công cho mùa màng ở đồng bằng sông Cửu Long - vựa lúa lớn nhất nước ta. (9) Chính vì vậy, mà người dân ở vùng châu thổ sông Cửu Long đã dần học cách sống chung với lũ, và ngóng chờ mỗi trận lũ đổ về.