Soạn văn 6 sách Kết nối tri thức bài: Thực hành tiếng Việt - Trang 113

Đọc các câu sau và trả lời câu hỏi:
- Quả trứng hồng hào thăm thẳm, và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cả một cái chân trời màu ngọc trai nước biển hửng hồng.
- Vài chiếc nhạn mùa thu chao đi chao lại trên mâm bể sáng dần lên cái chất bạc nén.
a. Những từ ngữ in đậm trên các câu trên ngầm chỉ những sự vật nào?
b. Trong những câu trên tác giả sử dụng biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của việc sử dụng biện pháp tu từ đó.
Trả lời:
a. Các từ in đậm ngầm chỉ các sự vật:
Quả trứng hồng hào thăm thẳm và đường bệ chỉ mặt trời
Mâm bạc, mâm bể chỉ mặt biển
Chất bạc nén chỉ ánh sáng của bầu trời
→ Các từ ngữ in đậm được dùng để miêu tả khung cảnh trên biển
b. Trong những câu trên, tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ.
Tác dụng: giúp cho các hình ảnh trong câu văn trở nên gợi hình, gợi cảm hơn, đồng thời giúp khả năng diễn tả của từ ngữ, câu văn được nâng cao, giúp người đọc dễ dàng liên tưởng, tưởng tượng hơn vẻ đẹp tuyệt vời của cảnh mặt trời mọc trên biển.

Chỉ ra và nêu tác dụng của những biện pháp tu từ được tác giả sử dụng trong những câu sau:
a. Mỗi viên cát bắn vào má vào gáy lúc này buốt như một viên đạn mũi kim.
b. Hình như gió bão chờ chúng tôi lọt hết vào trận địa cánh cung bãi cát, rồi mới tăng thêm hỏa lực của gió.
Trả lời:
a. Biện pháp tu từ so sánh: Tác giả so sánh mỗi viên cát bắn vào như một viên đạn, thể hiện sự khốc liệt, mạnh mẽ, giống như cảnh tượng của một cuộc chiến trường.
b. Biện pháp tu từ nhân hóa: Gió giống như con người, bài binh bố trận một trận địa vô cùng khốc liệt.

Trong Cô Tô, Nguyễn Tuân sử dụng nhiều hình ảnh so sánh sinh động. Hãy tìm những câu văn sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong văn bản này và nêu tác dụng trong từng trường hợp.
Trả lời:
Trong Cô Tô, Nguyễn Tuân sử dụng nhiều hình ảnh so sánh sinh động. Một số câu văn sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong văn bản này và tác dụng của chúng trong từng trường hợp:
Sau trận bão, chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây hết bụi
Tròn trĩnh như một quả trứng thiên nhiên đầy đặn
Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới trên muôn thưở biển Đông.
Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh: Làm cho cảnh tượng Cô Tô thêm sinh động, gợi hình gợi cảm, nhấn mạnh sức mạnh của Cô Tô sau trận bão.
 

Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một cảnh đẹp thiên nhiên trong đó có sử dụng biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ.
Bài viết tham khảo:
Bài 1:
Sáng hôm đó em thức dậy rất sớm để ngắm cảnh mặt trời mọc. Từ sân nhà hướng về phía Đông, em thấy bầu trời đang dần chuyển sang màu hồng nhat. Ông trời giấu mình sau những đám mây. Chị gió thoảng qua nhẹ như hơi thở. Một lát sau, một quả bóng khổng lồ màu đỏ đang từ từ nhô lê trên nền trời. Vạn vật như bừng tỉnh sau giấc ngủ dài một cách hân hoan.

Hình ảnh ẩn dụ: quả bóng khổng lồ màu đỏ - chỉ mặt trời lúc bình minh.
Hình ảnh so sánh: gió thoảng qua nhẹ như hơi thở.

Bài 2:
Bình minh trên quê em thật đẹp. Ở phía đằng đông, ông mặt trời đã thức giấc. Bầu trời buổi sáng trong xanh như một chiếc gương khổng lồ. Những cơn gió mang theo hơi sương lạnh, vẫn nghịch ngợm mà chạy trốn khắp khu vườn làm bầy lá phải xôn xao. Tiếng chim ríu rít tràn ngập khắp không gian. Ngoài đồng, hàng lúa xanh mướt đang rung rinh trong gió mát. Đàn trâu đang thung thăng gặm cỏ non. Không khí thật trong lành, tươi mát là sao!

So sánh: Bầu trời buổi sáng trong xanh như một chiếc gương khổng lồ.
Ẩn dụ: Tiếng chim ríu rít tràn ngập khắp không gian .

Bài 3:
Hôm nay, em thức dậy thật sớm để ngắm cảnh bình minh. Không khí buổi sáng thật trong lành. Bầu trời giống như một tấm thảm trắng khổng lồ. Chị gió vừa thức giấc nên vẫn còn làm biếng. Chỉ một lúc sau, một quả cầu khổng lồ có màu đỏ đang nhô lên từ phía đằng đông. Tiếng gà gáy vang khắp không gian. Vạn vật như bừng tỉnh sau giấc ngủ dài. Ánh nắng đã bắt đầu chiếu xuống mọi vật. Vậy là một ngày mới lại bắt đầu trên quê hương em.

So sánh: Bầu trời giống như một tấm thảm trắng khổng lồ.
Ẩn dụ: Chỉ một lúc sau, một quả cầu khổng lồ có màu đỏ đang nhô lên từ phía đằng đông.