Soạn văn 8 sách Kết nối tri thức, bài 6: Mắt sói

Câu hỏi trang 5: Nêu tên một tác phẩm văn học hoặc một bộ phim có nội dung nói về sự đồng cảm, gắn bó giữa con người và thế giới tự nhiên (loài vật, cây cỏ, vũ trụ…). Chia sẻ ngắn gọn cảm nhận của em về tác phẩm văn học hoặc bộ phim đó.

Trả lời:
Một tác phẩm văn học nói về sự đồng cảm, gắn bó giữa con người và thế giới tự nhiên (loài vật, cây cỏ, vũ trụ…):  Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận).
=> Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá đã khắc họa thành công bức tranh thiên nhiên tráng lệ có sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên với con người. Qua đó, bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên và con người lao động.
 

Câu 1. Cảm nhận của cậu bé Phi Châu về mắt sói.
Trả lời:
Một con mắt màu vàng, tròn xoe, chính giữa có một con ngươi màu đen. Một con mắt không chớp bao giờ.

2. Trong con mắt của sói, gia đình sói hiện ra như thế nào?

Trong con mắt của sói, gia đình sói hiện ra với quầng màu hung đỏ tạo thành sắc cầu vồng. Màu lông của 5 con sói con hệt như quầng hung đỏ của cầu vồng. Bộ lông con thứ 6 màu xanh lam, như màu nước đóng băng trên nền trời trong veo. Con thứ 7 thì trông như tia vàng, mỗi khi nhìn vào thì phải nheo mắt.

3. Chuyện gì sẽ xảy ra  với Anh Vàng khi nó muốn nhìn thấy con người thật gần?

Khi Ánh Vàng muốn nhìn thấy con người thật gần, rất có thể nó sẽ bị bắt nhốt.

4. Cảnh Sói Lam cứu Ánh Vàng

Sói Lam tung người bay lên làn không khí bỏng rát trên đám lửa, trên những con người (mặt họ đỏ lừ vì khói lửa), bay trên cả bao lưới.
Nó dùng răng cắn đứt phăng sơi dây và hét "Chạy đi, Ánh Vàng"
Cả đám náo loạn, Sói Lam hất tung hai con chó vào lửa
Sói Lam giục Ánh Vàng chạy đi nhưng cô muốn ở lại cùng anh không muốn bỏ anh lại một mình
Sói Lam và Ánh Vàng tung người nhả một cú tuyệt hảo. Theo sau đó là những tiếng súng nổ và sói Ánh Vàng chạy thoát được còn sói Lam bị bắt lại.


5. Nhân vật Sói Lam có tính cách như thế nào?

Sói Lam là một con sói dũng cảm và rất yêu thương gia đình, yêu thương đứa em bé bỏng của mình. Dù phải đối mặt với hiểm nguy trước mắt cũng không hề nao núng, vui mừng vì thấy em có thể chạy thoát.

6. Cảm nhận của Sói Lam về con mắt của cậu bé?

Sói Lam khi nhìn thấy đôi mắt của cậu bé nó cảm giác như một đường hầm bị sập dưới lòng đấy, một đường hầm giống một cái hang cáo mà Sói Lam từng chui vào, càng sâu càng mờ mịt. Chẳng mấy chốc thì tối om, không còn giọt nắng nào.

7. Tâm trạng của Phi Châu khi đi tìm lạc đà Hàng Xén.

Cô bé rất lo lắng và hỏi thắm những người qua đường về lạc đà Hàng Xén, sốt ruột nên cậu hỏi cả nhữung con lạc đà khác về Hàng Xén.

8. Suy nghĩ của Phi Châu về các loài động vật.

Các loài động vật với Châu Phi không phải là kẻ thù nếu thi thoảng có sư tủ hay báo ăn thịt dê, cừu là vì chúng nó đói.

9. Lời nói và hành động của Phi Châu với Báo

Lời nói và hành động của Phi Châu với Báo:
Báo này, đừng có bò như rắn thế, tôi nghe thấy tiếng anh rồi đấy
Tôi từ Châu Phi Vàng tới. Ở đó không gian lặng như tò, không hề có tiếng động làm cho tai rất thính....
Anh là một tay săn tuyệt vời, Báo ạ. Anh chạy nhanh hơn bất kể loài thú nào, lại còn nhìn được xa hơn. Đây cũng là ưu điểm của người chăn cừu.
Im lặng có tiếng một con voi rít từ rất xa và tiếp theo là tiếng nổ súng.
Báo ơi, anh chăn cừu với tôi nhé
Báo này anh cần có một người bạn và tôi cũng thế.

10. Tình bạn của Phi Châu và Báo khiến em liên tưởng đến câu chuyện tình bạn trong tác phẩm nào khác?

Tình bạn của Phi Châu và Báo khiến em liên tưởng đến câu chuyện tình bạn giữa Hoàng tử bé và con cáo trong tác phẩm Hoàng tử bé. Họ đã dành thời gian bên nhau, thấu hiểu nhau để trở thành những người bạn thân thiết, gắn bó.
 

Nội dung chính: Truyện gồm bốn chương. Các chương kể về cuộc gặp gỡ kì lạ giữa cậu bé tên là Phi Châu và Sói Lam. Sói Lam chỉ có một mắt. Con mắt kia của nó đã bị mất trong một cuộc giao tranh với con người. Cậu bé Phi Châu nhìn sâu vào mắt Sói Lam và câu chuyện của gia đình nhà sói đã hiện lên qua con mắt ấy. Câu chuyện được kể ở ngôi thứ ba nhưng có lúc được chuyển sang ngôi thứ nhất qua lời của nhân vật Sói Lam. Sói Lam kể về những cuộc trốn chạy của gia đình nhà sói nơi Bắc Cực xa xôi, lạnh giá. Tiếp đó, Sói Lam nhìn sâu vào mắt Phi Châu và câu chuyện của cậu bé đã hiện ra với hành trình mưu sinh nhọc nhằn. Sau một vài sự cố gia đình Phi
Châu đã chuyển đến thành phố và cha cậu được làm việc trong sở thú. Ở vườn thú, Phi Châu đã được gặp lại những người bạn thân thiết.

Câu 1 - Trang 13: Tác phẩm Mắt sói có cốt truyện đa tuyến với kiểu truyện lồng truyện, tức là một hoặc nhiều câu chuyện được kể lại trong một câu chuyện khác. Hãy đọc kĩ phần tóm tắt tác phẩm và chỉ ra cốt truyện đa tuyến đó.
Trả lời:
- Tác phẩm Mắt sói có cốt truyện đa tuyến với kiểu truyện lồng truyện 
+ Chúng ta dễ dàng nhận thấy truyện được kể theo đa tuyến các nhân vật, không cố định người kể truyện, trong truyện còn có điểm nhìn quá khứ - hiện tại – tương lai
+ Cùng với đó truyện có nhiều cốt truyện đan xen với nhau. Cốt truyện chung của tác phẩm là kể về cuộc gặp gỡ đầy thú vị và ngộ nghĩnh của Sói Lam và Phi Châu ở trong sở thú, khi hai nhân vặt nhìn vào mắt của nhau, họ đã thấy được cuộc đời của đối phương. Còn các cốt truyện riêng được lồng ghép vào cốt truyện chung này chính là 2 cốt truyện: Một, khi Phi Châu nhìn vào mắt Sói Lam, cậu bé đã được chứng kiến câu chuyện cuộc đời của Sói Lam và cốt truyện còn lại, khi Sói Lam nhìn vào mắt Phi Châu và nó cũng được chứng kiến câu chuyện về cuộc đời Phi Châu. 
->  Đây chính là một tác phẩm hay có cốt truyện đa tuyến.

Câu 2 - Trang 13: Cậu bé Phi Châu nhìn vào mắt sói và nhận ra những điều gì? Trong mắt sói, câu chuyện nào đã hiện lên?
Trả lời:
Các chi tiết miêu tả mắt sói ở phần (1): con mắt màu vàng, tròn xoe, chính giữa có một con ngươi màu đen, con mắt không chớp bao giờ, to, tròn, hệt như một ngọn đèn trong đêm, như một tuần trăng úa trên bầu trời trống trải, xuất hiện những điểm màu khác nhau, con người cháy lên như một đám lửa thực sự,… Những chi tiết này cho thấy cậu bé cảm nhận được trong mắt sói chất chứa nỗi buồn thẳm sâu, sự u uất, cô đơn, trống trải. Điểm nhấn đặc biệt trong đôi mắt sói là con ngươi “có sự sống”. Trong con ngươi của sói là một bức tranh đa sắc màu: “màu lông của năm sói con hệt quầng hung đỏ của cầu vồng”. Câu chuyện hiện lên trong mắt sói là hồi ức về gia đình nhà sói, việc Sói Lam cứu em gái Ánh Vàng.

Câu 3 - Trang 13: Theo dõi phần (2) thuộc Chương 2 và cho biết Sói Lam đã cứu Ánh Vàng như thế nào. Qua hành động đó, em hãy nhận xét về tính cách nhân vật Sói Lam.
Trả lời:
* Sói Lam cứu Ánh vàng:
- Thấy em mình bị thợ săn treo vào một tấm lưới và buộc ở trên cao, Sói Lam không do dự “bay lên làn không khí bỏng rát trên đám lửa, trên những con người (mặt họ đỏ lừ vì khói lửa), bay trên cả bao lưới!”
- “Nó dùng răng cắn đứt phăng sơi dây và hét - Chạy đi, Ánh Vàng"
- Sói Lam để em mình chạy đi và hất hai con chó săn của những người thợ săn vào lửa
- Sói Ánh Vàng tung người rồi chạy mất hút vào màn đêm trong tiếng súng nổ của thợ săn. 
- Không vui mừng được bao lâu, Sói Lam bị một gã to như con gấu cầm thân cây đang bốc cháy đánh vào đầu nó.

* Tính cách nhân vật sói Lam:
Sói Lam quả là một người anh yêu thương em gái, cũng như vô cùng thông minh và dũng cảm. Khi biết tin em mình đi đến nơi nguy hiểm, nó không do dự chạy ngay đi cứu em. Đến nơi thấy em bị bắt, nó nhanh trí và dũng cảm xông vào cứu em ra, lấy thân mình để đánh lạc hướng cho em chạy thoát. Dù kết quả cuối cùng là Sói Lam bị đánh ngất đi nhưng nó vẫn vui mừng vì đã cứu được em mình. Sói Lam quả là anh trai yêu thương em và gan dạ vô cùng.

Câu 4 - Trang 13: Sói Lam nhìn vào mắt Phi Châu và nhận ra những điều gì? Trong mắt cậu bé, kí ức nào đã hiện lên?
Trả lời:
- Sói Lam nhìn vào mắt Phi Châu và nhận ra được sự tối tăm của một đường hầm bị sập dưới lòng đất. Chẳng mấy chốc thì tối om, không còn giọt nắng nào. Ngay tới ngón chân mình, nó cũng không thể nhìn thấy được. Cảm giác như thời gian trôi qua là mấy năm. Mãi cho tới khi giọng Phi Châu cất lên gọi nó mới đến được kỉ niệm đầu tiên của cậu bé 
- Trong mắt cậu bé, kí ức hiện lên là cậu bé đến từ châu Phi, do chiến tranh mà phải rời xa quê hương, được một người phụ nữ tốt bụng giúp đỡ để được đi theo Lão Toa buôn lái trốn đến nơi xa. Ở trong chuyến đi này cậu và lạc đà Hàng Xén đã trở thành bạn thân. Nhiều lần lão Toa định thả cậu giữa đường nhưng Hàng Xén nhất quyết không chịu đi nếu không có cậu. Nhưng đến một thành phố lớn, họ bị lạc mất nhau do lão lái buôn đã bán Hàng Xén đến một nơi và bán Phi Châu cho vua Dê. Ở chỗ vua Dê, Phi Châu nhờ vào tình yêu động vật và sự thông minh của mình mà chăn dê và cừu rất giỏi, cậu còn kết thân được với Báo và cùng nhau chăn dê và cừu.

Câu 5 - Trang 13: Nêu cảm nhận của em về nhân vật Phi Châu. Chỉ ra những chi tiết giúp em có cảm nhận đó.
Trả lời:
Nhân vật Phi Châu là một cậu bé đáng yêu nhưng bất hạnh, cậu cực kì thông minh và rất yêu thương động vật cũng như có tinh thần lạc quan đáng quý mà chúng ta cần học hỏi theo. Cậu bé bất hạnh khi không có gia đình, phải rời xa quê hương do chiến tranh và lang thang từ nơi này đến nơi khác. Cậu rất yêu thương động vật. Nhờ có tình yêu này mà cậu bé đã rất dễ làm quen với Sói Lam và được Sói Lam cho đến thăm quá khứ của mình. Cậu còn trở thành bạn thân của lạc đà Hàng Xén và Báo nữa. Phi Châu còn cực kì thông minh, chăn dê và cừu giỏi nên được vua Dê giữ lại làm việc tận hai năm khiến cho mọi người ngạc nhiên, vì bình thường ai làm việc cho vua Dê cũng chỉ ở được một thời gian rất ngắn. Hơn cả, Phi Châu được khắc họa thật lạc quan làm sao? Tuy phải sống cuộc sống khổ sở, mồ côi cha mẹ, nay đây mai đó nhưng người đọc chưa từng thấy sự buồn rầu hay than trách của cậu bé. Cậu bé rất lạc quan, dễ dàng thích nghi với những nơi ở mới và tự mình tìm kiếm niềm vui từ việc kết bạn cùng các loài động vật. Phi Châu quả là một cậu bé với nhiều phẩm chất đáng quý mà chúng ta phải học hỏi.

Câu 6 - Trang 13: Nhận xét về vai trò của hình ảnh mắt sói, mắt người trong việc tổ chức các sự kiện của cốt truyện.
Trả lời:
Nghệ thuật kể truyện trong tác phẩm thật đặc biệt. Nhà văn Pennac đã xây dựng câu chuyện với cốt truyện mới lạ và đầy tính sáng tạo, truyện lồng truyện. Đan xen trong cốt truyện chính kể về lần gặp mặt của Phi Châu và Sói Lam là cốt truyện riêng về cuộc đời của từng nhân vật. Vậy nên tác phẩm tạo cho người đọc sự hứng thú, được nhìn theo nhiều góc độ từ lời kể của từng nhân vật. Nhà văn Pennac còn sử dụng ngôn ngữ kể truyện trong sáng, đúng với lứa tuổi của trẻ thơ để khắc họa cảm xúc vui, buồn của truyện. Nhờ nghệ thuật kể chuyện này mà tác phẩm Mắt sói đã nhận được sự yêu thích của đông đảo độc giả, trở thành một trong những cuốn sách gối đầu cho thiếu nhi.

Câu 7 - Trang 13: Theo em, qua câu chuyện của Sói Lam và cậu bé Phi Châu, tác giả muốn ca ngợi hay phê phán điều gì? Câu chuyện đã tác động đến suy nghĩ và tình cảm của em như thế nào?
Trả lời:
Theo em, qua câu chuyện của Sói Lam và cậu bé Phi Châu, tác giả muốn ca ngợi tình yêu thương động vật, tình cảm anh em, tình bạn, sự hi sinh, thái độ tôn trọng thiên nhiên,... của cậu bé Phi Châu và Sói Lam. Đồng thời phê phán cách ứng xử thô bạo, tham lam của con người với thế giới tự nhiên.
=> Qua câu chuyện, em thấy được rằng không chỉ con người mà loài vật cũng có quá khứ, có những tình cảm gắn bó sâu sắc và thiêng liêng. Con người phải biết yêu thương động vật và sống hòa thuận với chúng. Đồng thời biết mở lòng đón nhận những tình cảm, những người bạn mới, cùng bạn chia sẻ niềm vui, nỗi buồn.
 

Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) kể lại sự kiện “Phi Châu và Báo đã trở thành đôi bạn thân thiết” (bằng lời của nhân vật Báo).

Đoạn văn tham khảo 1:
Phi Châu là một cậu bé mồ côi, vì chiến tranh mà phải rời xa quê hương lưu lạc khắp đó đây. Tuy rằng cuộc sống của cậu rất khổ sở và đáng thương, nhưng chưa bao giờ tôi thấy cậu than trách nửa lời. Cậu có những tình cảm chân thành và rất biết yêu thương các loài vật, cũng bởi vậy mà tôi và cậu ta đã trở thành những người bạn thân thiết. Trước khi trở nên thân thiết với tôi, cậu bé có một người bạn là lạc đà Hàng Xén. Nhờ cu cậu lạc đà ấy mà Phi Châu đã không bị lão Toa buôn bỏ lại giữa đường. Nhưng sau đó, cậu vẫn bị lão buôn bán cho vua Dê. Tại đây, cậu thông minh và yêu thương động vật nên chăn cừu rất giỏi. Phi Châu cũng dành nhiều thời gian bên tôi và chúng tôi đã trở thành đôi bạn thân thiết. Chúng tôi cùng nhau chăn dê và cừu cho vua Dê, sống những ngày tháng êm đềm, hạnh phúc.
 
Đoạn văn tham khảo 2:
Sói Lam và Phi Châu gặp nhau trong sở thú, Phi Châu đang là nhân viên làm việc cho sở thú còn Sói Lam bị nhốt trong sở thú này. Khi nhìn vào mắt Sói Lam, Phi Châu thấy được gia đình của nó. Nó được mẹ Sói Hắc Hỏa sinh ra cùng năm người anh và Sói Ánh Vàng là em nữa. Một đêm nọ, như bao đêm khác, đám thợ săn lại tìm bắt gia đình sói, họ dựng lều ở đầm trũng cách hang sói ba giờ đi. Khi cả nhà đang ngủ, Sói Ánh Vàng vì tò mò nên đã lừa Sói Xám Em Họ đang gác cổng và trốn gia đình để đến xem con người. Sói Lam tỉnh giấc liền chạy đi tìm Ánh Vàng. Đến nơi Sói Lam thấy em mình đang bị treo trong lưới và con người thì đang nhảy múa reo mừng vì bắt được nó. Bất chấp nguy hiểm, Sói Lam đã nhảy lên cắn đứt lưới cho em chạy và mình thì bị đánh ngất đi bằng một khúc củi lửa. Từ khi tỉnh dậy Sói Lam đã không mở được một bên mắt và bị mang đi năm đến sáu cái sở thú trong mười năm qua. Còn khi Sói Lam nhìn vào sâu trong mắt của Phi Châu, nó biết được cậu bé đến từ Châu phi, do chiến tranh, cậu đã phải rời xa gia đình mình và đi theo lão Toa lái buôn. Trong hành trình này, cậu đã quen được với chú lạc đà Hàng Xén. Nhưng một buổi sáng nọ, lão Toa đã bán Hàng Xén đi và bán Phi Châu cho Vua Dê. Cậu được Vua Dê giao cho chăn cừu và dê. Nhờ vào sự thông minh, hiểu biết các loài động vật mà cậu chăn cừu và dê rất giỏi, đã làm cho Vua Dê được tròn hai năm. Nhờ công việc chăn dê cùng cừu này, Phi Châu gặp gỡ và thân thiết với Báo, hai người đã trở thành đôi bạn không thể tách rời nhau.